Παρασκευή

Η έλευση του Όθωνα στην Ελλάδα

Ο Όθων, πρώτος Βασιλιάς της Ελλάδας μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, ήταν ο δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α' και της Θηρεσίας, κόρης του δούκα του Σάζεν Άλτενμπουργκ. Ανέβηκε στο θρόνο στις 25 Ιανουαρίου (μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια) όταν οι Προστάτιδες Δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία τον εξέλεξαν Βασιλιά της Ελλάδος, σε ηλικία 17 μόνο χρονών (Πρωτόκολλο Λονδίνου, Μάιος 1832). Στο υπ' αριθμό 4 άρθρο της Συνθήκης οριζόταν: "Η Ελλάς, κάτω από την κυριαρχία του Όθωνα και την εγγύηση των τριών Αυλών, θα είναι κράτος μοναρχικό και ανεξάρτητο".

Ελληνική αντιπροσωπεία από τους  Μιαούλη, Μπότσαρη και Πλαπούτα πήγε στο Μόναχο και πρόσφερε στον Όθωνα το ελληνικό στέμμα. Στις 6 Φεβρουαρίου 1833 η αγγλική φρεγάτα Μαδαγασκάρη αποβίβασε στο λιμάνι του Ναυπλίου, πρωτεύουσας ακόμη του νεοσύστατου βασιλείου, το δεκαεπτάχρονο Όθωνα, τα μέλη της αντιβασιλείας και τη βασιλική συνοδεία, προερχόμενος από τη Βαυαρία, στις 18 Ιανουαρίου 1833. Η επίσημη αποβίβασή του γίνεται στις 25 Ιανουαρίου. Στην Αθήνα θα φτάσει την 1η Δεκεμβρίου του 1834, όταν η πόλη γίνεται πρωτεύουσα, στη θέση του Ναυπλίου. Ο ελληνικός λαός τον υποδέχτηκε με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό και πίστεψε ότι η άφιξή του θα τερμάτιζε τις εμφύλιες έριδες και μία νέα περίοδος ειρηνική θα άρχιζε.
 Τον Όθωνα συνόδευε η αντιπροσωπεία των Ελλήνων, ένα πολυάριθμο πολιτικό και στρατιωτικό επιτελείο και 3.850 Βαυαροί στρατιώτες. Τα χρόνια της βασιλείας του συνοδεύονται από σημαντικές ανακατατάξεις στην εθνική, την κοινωνική, την πολιτική και την οικονομική ζωή του τόπου. Υποδιαιρούνται σε τρεις περιόδους: την περίοδο της Αντιβασιλείας (1833 - 1835), την περίοδο της Απόλυτης Μοναρχίας (1835 - 1843) και την περίοδο της Συνταγματικής Μοναρχίας (1843 - 1862). Την 1η Ιουνίου 1835 ο Όθων ενηλικιώθηκε και ανέλαβε τη βασιλεία και οι Έλληνες πίστεψαν σε μία καλυτέρευση της κατάστασης από αυτήν της Αντιβασιλείας.

Με τον ερχομό του Όθωνα έχουμε και την πρώτη νομισματική μεταρρύθμιση.  Με Βασιλικό Διάταγμα της 8ης Φεβρουαρίου 1833, αντικαθίσταται ο Φοίνικας με την δραχμή. Παράλληλα μεταφέρεται η πρωτεύουσα της Ελλάδας από το Ναύπλιο στην Αθήνα, με σκοπό να τονιστεί η σύνδεση της νέας Ελλάδας με το ένδοξο παρελθών της αρχαιότητας. Το νέο νομισματικό σύστημα ήταν στη σύλληψη διμεταλλικό, αλλά στην πράξη δεν κυκλοφόρησαν παρά ελάχιστα χρυσά νομίσματα. Η δραχμή άρχισε να επιβάλλεται στις εγχώριες συναλλαγές, καθώς τον  Αύγουστο του 1833 απαγορεύτηκε ρητά η αποδοχή τουρκικών νομισμάτων από τα δημόσια ταμεία. Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατούσε είναι ότι οι πρώτες δραχμές και οι υποδιαιρέσεις τους κόπηκαν στην Βαυαρία από μήτρες που κατασκεύασε στο Μόναχο ο Konrad Lange, ο μετέπειτα διευθυντής του Ελληνικού Βασιλικού Νομισματοκοπείου.
Παράλληλα φροντίζει η χώρα να αποκτήσει την δική της βιομηχανία. Με δική του προτροπή έρχεται στην Ελλάδα το 1864 ο Ιωάννης Φιξ και δημιουργεί στο Κολωνάκι ο το πρώτο μικροζυθοποιείο που τα επόμενα χρόνια θα εξαλλασσόταν στον κολοσσό «Μπύρα Φιξ» που θα κατείχε το μονοπώλιο στην Ελλάδα.
Εκτός από την οικονομική ανάκαμψη της χώρας ο Όθωνας ασχολήθηκε και με την αναμόρφωση της νέας πρωτεύουσας του κράτους. Σε αυτόν χρωστάμε τα νεοκλασικά κτήρια της Αθήνας (όσα διασώθηκαν από την μανία της τσιμεντοποίησης τα θαυμάζουμε ακόμα). Με δική του προτροπή ο γερμανός αρχιτέκτονας Τσίλερ ήρθε στην Αθήνα προκειμένου να επιβλέψει το έργο της ανέγερσης της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ τα κτίρια που του αποδίδονται ξεπερνούν τα 600 ανάμεσα σε αυτά το Βασιλικό Θέατρο της Αθήνας, τα θέατρα της Πάτρας και της Ζακύνθου, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας, το Κεντρικό Ταχυδρομείο, το Χημείο, ο ναός του Αγίου Λουκά Πατησίων, τα μέγαρα Σλίμαν, Πεσματζόγλου, Σταθάτου και Συγγρού.
Εκτός από τον Τσίλερ στην Αθήνα το 1835 έφτασε και ο Γκέρτνερ επιφορτισμένος (από τον Λουδοβίκο τον Α’, πατέρα του Όθωνα) για την σχεδίαση και την ανέγερση των ανακτόρων. Η τελική επιλογή του χώρου για την ανέγερση των  έγινε από τον ίδιο τον Γκέρτνερ στα τέλη του 1835 μετά την απόρριψη των προτάσεων των Κλεάνθη, Σάουμπερτ, Κλέντσε και Σίνκελ που προέβλεπαν στις θέσεις Ομόνοια, Κεραμεικό και Ακρόπολη αντίστοιχα. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι όλα τα έξοδα καλύφθηκαν από τον Λουδοβίκο για να μην επιβαρυνθεί το ταμείο του κράτους, (θεωρήθηκε σαν «δώρο» προς τον νεαρό βασιλέα) ενώ όπως αναφέρουν οι χρονογράφοι της εποχής συγκινητική υπήρξε η προσέλευση πολλών κατοίκων και ιδίως νησιωτών που ζητούσαν να εργαστούν αφιλοκερδώς στην ανέγερση των ανακτόρων όπως Τηνιακοί, Σιφναίοι, Παριανοί, Ναξιώτες κ.ά. Δοκιμάστε να κάνετε μία σύγκριση με το σήμερα για το πως δίνοντας τα δημόσια έργα σε εργολάβους –εκδότες, πόσο στοιχίζουν στον ελληνικό λαό και πόσοι λαθρομετανάστες εργάζονται σε αυτά...
Τον Απρίλιο του 1836 ο Όθων ταξίδεψε στη Γερμανία, όπου, χωρίς να ενημερωθεί η κυβέρνηση, παντρεύτηκε την Αμαλία, δούκισσα του Ολδεμβούργου. Η αντίδραση και πάλι άρχισε να φουντώνει, ώσπου στις 3 Μαρτίου του 1843 τρεις πολιτικοί, οι Μεταξάς, Λόντος και Ζωγράφος, και δύο στρατιωτικοί, ο στρατηγός  Μακρυγιάννης και ο συνταγματάρχης Καλλέργης, ξεσήκωσαν τον στρατό  με αίτημα την παραχώρηση συντάγματος και τη σύγκληση συντακτικής εθνοσυνέλευσης. Κάτω από την πίεση των πραγμάτων τα αιτήματα έγιναν δεκτά από τον Όθωνα και την 18 Μαρτίου 1844 δημοσιεύτηκε το νέο σύνταγμα, που ίσχυσε μέχρι το 1862.  
Αργότερα  ξέσπασε το κίνημα του Ναυπλίου και οι εξεγέρσεις στη Βόνιτσα, στο Μεσολόγγι, στην Πάτρα και στην Αθήνα, που οδήγησαν τον Όθωνα  στην αποχώρηση από τον θρόνο το 1862. Είχε προηγηθεί η «αυθόρμητη» εξέγερση της 3ης Σεπτεμβρίου όταν οι συγκεντρωμένοι μπροστά από το παλάτι φώναζαν “ζήτω ο Σύνταγμας” πιστεύοντας ίσως ότι επρόκειτο για κάποιο καινούριο πολιτικό πρόσωπο της εποχής... Ο Όθωνας έφυγε τότε με το αγγλικό ατμόπλοιο "Σκύλλα" για το Μόναχο και αργότερα εγκαταστάθηκε στη Βαμβέργη, όπου και πέθανε στις 12 Ιουλίου 1867, χωρίς να ξανά αναμιχθεί στα ελληνικά πράγματα. Παρακολουθούσε όμως με αγάπη και ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Ελλάδα, την οποία αγάπησε ως πραγματική πατρίδα του. Αυτό αποδεικνύει και το γεγονός ότι θάφτηκε, σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του, με φουστανέλα στο Μόναχο, στην εκκλησία Theatinerkirche μαζί με την Αμαλία στον οικογενειακό τάφο της βαυαρικής δυναστείας,.. Ο Όθωνας, όπως άλλωστε πολλοί ιστορικοί αναφέρουν, αγάπησε την Ελλάδα όσο τίποτε άλλο στην ζωή του, περισσότερο και από τους «έλληνες» πολιτικούς που μας κυβερνούν σήμερα.
Νίκος Παπαγεωργίου

Δεν υπάρχουν σχόλια: