«Έτσι χάσαμε από αυτούς που νικήσαμε...»

Έτσι βίωσα την προδοσία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:Ο Ελλαδίτης Νίκος Αργυρόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου «Βετεράνοι Κύπρου 1974, καταθέτει τη μαρτυρία του για την τουρκική εισβολή, αλλά και για γεγονότα που ακολούθησαν και το πώς βίωσε την προδοσία.

- Κύριε Αργυρόπουλε, πώς βρεθήκατε στην Κύπρο;
- Βρέθηκα στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 1974. Είχα παρουσιαστεί στο 6ο Τάγμα Πεζικού Κορίνθου τον Ιανουάριο του 1973 και μετά τοποθετήθηκα στα τεθωρακισμένα με ειδικότητα αρχηγού πληρώματος μέσων αρμάτων. Πέρασα αρκετές εκπαιδεύσεις σε Γουδί, Θεσσαλονίκη και Λιτόχωρο. Στη συνέχεια επιλέχθηκα να μετατεθώ στην Κύπρο. Όπως μου είπε ο διοικητής μου ίλαρχος Γιώργος Ασλανίδης, με επέλεξαν γιατί κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής μου στην Ίλη Υποψηφίων Βαθμοφόρων στο Λιτόχωρο είχα συγκεντρώσει πολύ υψηλή βαθμολογία σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης.

Το μεσημέρι της 10ης Ιανουαρίου φύγαμε από τη Σχολή Μηχανικού στο Λουτράκι για Κύπρο. Η αναχώρησή μας έγινε τα μεσάνυχτα με το αρματαγωγό «Ρόδος» και φτάσαμε στην Αμμόχωστο την 14η Ιανουαρίου 1974.

Παρουσιάστηκα στην 21η Επιλαρχία Αναγνωρίσεως (ΕΑΝ) στη Λευκωσία, που έδρευε στο παλιό βρετανικό νοσοκομείο. Τη μονάδα επάνδρωναν Κύπριοι στρατιώτες και Ελλαδίτες ήταν ο διοικητής, ο υποδιοικητής, αξιωματικοί και υπαξιωματικοί εκπαιδευτές.

- Ενημερωθήκατε για την κατάσταση που επικρατούσε τότε στην Κύπρο;
- Ασφαλώς. Πριν μεταβούμε στην Κύπρο, μας είχαν κάνει… σεμινάρια. Το πολιτικό κλίμα ήταν έντονο στη νεοϊδρυθείσα τότε Κυπριακή Δημοκρατία και έπρεπε να ενημερωθούμε ότι αυτό που θα λέγαμε, αλλιώς θα το εκλάβανε ένας οπαδός του Γρίβα, αλλιώς ένας οπαδός του Μακάριου. Επίσης, κάτι που λέγαμε σε έναν Ελλαδίτη μπορεί να εκλαμβανόταν διαφορετικά από έναν Κύπριο στρατιώτη… - Ποια ήταν η κατάσταση που επικρατούσε στη μονάδα σας, αλλά και γενικότερα στον Κυπριακό Στρατό εκείνη την περίοδο;

- Αν και ήταν νέος στρατός -μόλις 10 ετών- το επίπεδο ήταν σχετικά καλό. Ασφαλώς, οι Κύπριοι δεν είχαν στρατιωτικό αίσθημα, όπως οι Ελλαδίτες που είχαμε γαλουχηθεί με την ιστορία του Ελληνικού Στρατού. Η εμπειρία των γονιών τους το διάστημα 1955-59 τους είχε «εκπαιδεύσει» σε δολιοφθορές εκτός στρατεύματος. Θυμάμαι ένα στρατιώτη που του λέγαμε να φτιάξει μία βόμβα με τα υλικά που του δίναμε κι εκείνος απλώς ρωτούσε: «Να σκάει από μακριά ή από κοντά;».
Πάντως, ήταν αρκετά τα δυσάρεστα περιστατικά μεταξύ Ελλαδιτών στρατιωτικών και ανδρών του Εφεδρικού, το οποίο ήταν ουσιαστικά ο στρατός του Μακαρίου. Τόσο που ο διοικητής μάς εξέδωσε διαταγή να κυκλοφορούμε αρκετοί μαζί όταν είχαμε έξοδο. Το κλίμα ήταν έντονα διχαστικό… - Και κάπως έτσι φτάνουμε στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου…

- Παραμονές του πραξικοπήματος παρατηρήσαμε πως υπήρχε ανησυχία και έντονη κινητικότητα. Ακούγαμε φήμες ότι ετοιμαζόταν πραξικόπημα από την Πολιτεία προς τον Στρατό, ότι δηλαδή ο Μακάριος θα επιχειρούσε να καταλάβει τα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς χρησιμοποιώντας το Εφεδρικό. Είχε προηγηθεί η απόφαση του Μακάριου να μειώσει τη στρατιωτική θητεία στο μισό. Αυτό ήταν μια προσπάθεια αποδυνάμωσης της Εθνικής Φρουράς. Τότε απολύθηκαν όλοι οι έμπειροι στρατιώτες, ξηλώθηκε ένα ολόκληρο σύστημα. Υπήρχε λοιπόν εξ αυτού μεγάλη ένταση… Τις επόμενες εβδομάδες είχαμε έγκυρες πληροφορίες ότι αναμενόταν επίθεση του Εφεδρικού στη μονάδα μου, οπότε από τις 10 Ιουλίου εγκαθιστούσαμε ενέδρες γύρω από το στρατόπεδο.

Το πρωί της 15ης Ιουλίου συγκεντρωθήκαμε όλοι στο ΚΨΜ και έκλεισαν τα παράθυρα. Αναστατωθήκαμε γιατί δεν ξέραμε τι συνέβαινε. Ο υποδιοικητής μάς καθησύχασε ότι θα γινόταν κάποια προβολή. Αποδείχθηκε εκ των υστέρων ότι μας έριχνε στάχτη στα μάτια για να ετοιμαστούν τα άρματα και να επανδρωθούν από «έμπιστους» στρατιώτες. Όταν βγήκαμε έξω, μας υπέδειξαν σε ποιο άρμα θα πήγαινε ο καθένας. Όταν τους ρώτησα πού πάμε, μου απάντησαν πως είχαμε άσκηση.

Στο δρόμο το άρμα που διοικούσα δέχθηκε πυρά. Δεν ήξερα ποιο κτήριο ήταν. Όταν ρώτησα, ένας Κύπριος καταδρομέας εθελοντής που ήταν μαζί μου στο τεθωρακισμένο, μου απάντησε ότι ήταν το Προεδρικό. «Θα τον φάμε τον π… τον Μούσκο», μου είπε.

- Πού βρισκόσασταν κατά την τουρκική εισβολή; - Τα χαράματα της 20ής Ιουλίου, τουρκικά αεροπλάνα πέρασαν πάνω από τα κεφάλια μας και προσέβαλαν το στρατόπεδο του Πυροβολικού της Αθαλάσσας. Η πρώτη μου σκέψη ήταν: «Έχουμε στρατιωτικά αεροπλάνα στην Κύπρο;» Δεν πρόλαβα να το καλοσκεφτώ και έσκασαν οι δύο πρώτες ρουκέτες. Αμέσως έλαβα διαταγή να επανδρώσω ένα άρμα με πυροβολητή τον Ανδρέα Μιχαήλ και οδηγό τον επίστρατο Κυριάκο Πελεκάνο. Ένας ουλαμός (πέντε άρματα) με διοικητή τον υπίλαρχο Γιώργο Μαστοράκη πήγαμε στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και από εκεί επιτεθήκαμε στο πολύ καλά οχυρωμένο Κιόνελι. Η 21 ΕΑΝ διέθετε συνολικά 40 άρματα και ο κύριος στόχος ήταν να αμυνθούμε στη Λευκωσία, στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και στο αεροδρόμιο.

Επιστρέφοντας από το Κιόνελι στην ΕΛΔΥΚ πήραμε διαταγή να μεταβούμε στο Γερόλακκο όπου αναμενόταν ρίψη αλεξιπτωτιστών. Αυτό και κάναμε. Εμείς καταλάβαμε θέση σε ένα ύψωμα που μπορούσαμε να ελέγχουμε μεγάλη περιοχή μεταξύ Κιόνελι και Λευκωσίας. Ξαφνικά, βλέπω ένα τουρκικό μαχητικό να πετά σε πολύ χαμηλό ύψος. Έσφιξα ενστικτωδώς με τα χέρια μου το πολυβόλο. Μια ριπή βρήκε το αεροπλάνο στην «κοιλιά». Σχεδόν αμέσως έβγαζε καπνό. «Λοχία το έριξες!», μου είπε το πλήρωμα. Το έκτακτο πολεμικό ανακοινωθέν επιβεβαίωσε αυτό που ζήσαμε: «Προ ολίγων λεπτών κατερρίφθη το όγδοον εχθρικόν αεροσκάφος εις την περιοχή του Γερολάκκου».

- Συμμετείχατε μέχρι τέλους στις μάχες; Μέχρι την τελευταία μέρα. Μέχρι την τελευταία μέρα πίστευα πως ο πόλεμος δεν είχε χαθεί. Το έχω ξαναπεί, χάσαμε από αυτούς που νικήσαμε… Όταν βλέπεις ότι τους σταματάμε, πώς μπορείς να δεχθείς ότι έχασες; Όταν απομακρυνθήκαμε από τις μάχες χωρίς να το θέλουμε, τότε ήρθε η κατάληψη. Αναρωτιόμασταν γιατί φύγαμε. Μας επέβαλαν την ηττοπάθεια.

- Ποια ήταν η αντιμετώπιση της επίσημης ελληνικής Πολιτείας απέναντι σε εσάς, τους βετεράνους της Κύπρου του 1974;
- Η ελληνική Πολιτεία «αγνοούσε» ότι έγινε πόλεμος στην Κύπρο! Για να δώσουν σε κάποιους συμπολεμιστές μας αναπηρικές συντάξεις, τους ενέγραψαν ως αναπήρους πολέμου της περιόδου 1940-1949! Είχαμε την αίσθηση ότι τους ενοχλούσε που επιστρέψαμε ζωντανοί… Το 1998 ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας Άκης Τσοχατζόπουλος χαρακτήρισε την περίοδο 20 Ιουλίου-20 Αυγούστου 1974 πολεμική. Στις 16 Ιουλίου 2007 μας απονεμήθηκαν μετάλλια από τον τότε υπουργό Ε. Μεϊμαράκη. Το 2006 ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γιάννης Λαμπρόπουλος μας χορήγησε το δικαίωμα της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης στα στρατιωτικά νοσοκομεία και πέρασε ένα νόμο που προβλέπει ότι μπορούν ορισμένοι να λάβουν άδεια εκμετάλλευσης περιπτέρου. Ακόμη και τότε, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτης Μπεγλίτης νυν αναπληρωτής υπουργού Εθνικής Άμυνας, είπε ότι «θα τιμήσουμε τους παραστρατιωτικούς που το ’74 στην Κύπρο έδρασαν παραβιάζοντας ανθρώπινα δικαιώματα;». Αν είναι δυνατόν να ακούγονται -και να χειροκροτούνται- τέτοια λόγια. Μέχρι σήμερα ακόμη δεν έχουν πάρει τα περίπτερα οι συναγωνιστές μου. Και να σκεφτείτε ότι εγώ είμαι σε καλή κατάσταση, δεν έχω ανάγκη. Άλλοι είναι σε δεινή οικονομική θέση και υποφέρουν…

Το μυθιστόρημα του Γκουρογιάννη προσβάλει τους Ελλαδίτες αγωνιστές
- Με όλα αυτά που έχετε ζήσει στην Κύπρο, αλλά και στην Ελλάδα, ήταν έντονη η κριτική σας για το μυθιστόρημα του Β. Γκουρογιάννη «Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή»;

- Πώς όχι άλλωστε; Ο συγγραφέας, μέσω του βιβλίου του, με ύπουλο και δόλιο τρόπο υβρίζει, προσβάλλει και κατασυκοφαντεί τους Έλληνες στρατιώτες που πολέμησαν το 1974 υπερασπιζόμενοι με τη ζωή τους την τιμή και την ελευθερία της Κύπρου, γράφοντας ότι ήταν «ντουμάνι στην πρέζα, στα χάπια και στα ναρκωτικά», ότι βίαζαν Τουρκάλες, έκαναν σφαγές αμάχων Τουρκοκύπριων κατά εκατοντάδες, ότι «ήταν δειλοί και φοβισμένοι στον πόλεμο», αλλά ταυτόχρονα ήταν και «εγκληματίες πολέμου» και πολλά άλλα που εξισώνουν το θύτη με το θύμα. Το βιβλίο αυτό το υποδέχθηκαν πανηγυρίζοντας οι Τούρκοι και οι εφημερίδες τους γράφουν ότι ο Β. Γκουρογιάννης αποκαλύπτει στο βιβλίο του με στοιχεία και αποδείξεις ότι οι Έλληνες και οι Ελληνοκύπριοι άρχισαν χειρών αδίκων βιάζοντας Τουρκάλες και σκοτώνοντας Τουρκοκύπριους και ανάγκασαν την Τουρκία να επέμβει στην Κύπρο το 1974 για να σώσει τους Τουρκοκύπριους!

- Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι συμπολεμιστές σας που τον υπο στηρίζουν... - Τους υποστηρικτές του τους εκθέτει ανεπανόρθωτα ο ίδιος ο Β. Γκουρογιάννης, ο οποίος με συνέντευξή του στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» (28/11/2009), δηλώνει χωρίς ντροπή ότι στο βιβλίο του αυτό γράφει ψέματα για τον Ελληνικό Στρατό που πολέμησε στην Κύπρο το 1974, ισχυριζόμενος ότι τότε που το έγραψε δεν είχε καλή πληροφόρηση για τα όσα συνέβαιναν στην Κύπρο και ότι αν ήξερε, δεν θα τα έγραφε. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ίδια εφημερίδα (15-16 Μαΐου 2010) όμως, αλλάζει τακτική και λέει πως «εγκλήματα έγιναν από την Εθνοφρουρά, τους καταδρομείς, τους άτακτους Ελληνοκύπριους».

Τον προκαλούμε λοιπόν. Αν έχει στοιχεία και μαρτυρίες να μας τα δείξει. Το βιβλίο του Β. Γκουρογιάννη, που τρέμοντας τις συνέπειες το βάπτισε μυθιστόρημα, θέλει να ξαναγράψει την Ιστορία στη λογική του «συνωστισμού» της Μαρίας Ρεπούση... Φοβάμαι ότι δεν είναι μακριά η στιγμή που αυτό το ανθελληνικό γράφημα θα γεμίζει τις βιβλιοθήκες των σχολείων, με σκοπό να αποτελέσει για τις επόμενες γενιές των παιδιών μας την κύρια, αν όχι αποκλειστική, πηγή ιστορικών πληροφοριών για τον πόλεμο της Κύπρου.