Ο Στρατηγος των Στρατηγων

τοῦ Μάνου Ν. Χατζηδάκη, Προέδρου Δ.Σ τοῦ ΕΠΟΚ “Ὁ Στρατηγός τῶν Στρατηγῶν”

Ὁ Α/Ε.Δ. Στρατηγός Ὀδυσσεύς Ἀγγελῆς ἔχαιρε τεραστίας ἐκτιμήσεως καί σεβασμοῦ στούς κύκλους τοῦ ΝΑΤΟ. Ἐθεωρεῖτο μία “military genius” («στρατιωτική ἰδιοφυΐα»). Τόν ἀποκαλοῦσαν δέ: “General of Generals” («Ὁ Στρατηγός τῶν Στρατηγῶν»). Ἦταν -μαζί μέ τόν Ἀλ. Παπάγο- ὁ μόνος Στρατηγός 4 ἀστέρων στήν ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ. Ὅπως ἔγραφε ὁ Στρατηγός Ἀχ. Τάγαρης: «Ἐπί βασιλείας, τόν ἔπαιρναν (σ.σ. τόν βαθμό αὐτόν) μόνον οἱ πρίγκηπες, καί στρατάρχες γίνονταν μόνον Βασιλεῖς… Κατ’ ἐξαίρεση δόθηκε στόν Παπάγο κι ὁ βαθμός τοῦ στρατηγοῦ καί τοῦ στρατάρχου γιά τήν προσφορά του στόν Συμμοριτοπόλεμο, ἄν καί δεν προερχόταν ἀπό τήν Σχολή Εὐελπίδων. Ὁ Ἀγγελῆς ἦταν ὁ πρῶτος Ἀρχηγός τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων, δηλ. Ἀρχιστράτηγος. (Ὁ Παπάγος ἦταν Ἀρχιστράτηγος ἀλλά μόνο τοῦ Στρατοῦ Ξηρᾶς)». (ἄρθρο 28 - 8 – 1989) Χαρακτηριστικά, ὁ δημοσιογράφος Βαγγέλης Παπαδόπουλος ἔγραφε: «Ὁ Στρατηγός Ἀγγελῆς ἀποδεικνύεται ἡ πιό ἰσχυρή φυσιογνωμία καί διακρίνεται διεθνῶς. Ἀπό τίς Ἡμερησίες Διαταγές του, ὁ νεοέλληνας διακρίνει μία ὁλοκληρωμένη προσωπικότητα μέ βαθειά μόρφωση. Οἱ Ἔνοπλες Δυνάμεις τῆς Ἑλλάδος ἐπιβραβεύονται σέ διεθνεῖς ἀσκήσεις καί προβάλλονται σάν ὑπόδειγμα». ( «Τό Πορτραῖτο ἑνός Ἡγέτη ἡ 5 Χρόνια Ἐπανάστασης» σελ. 15) Ἦταν ἡ πρώτη φορά πού ἐδίδετο τό Ἀνώτατο Παράσημο τῆς Συμμαχίας: «Τό Μετάλλιο τῆς Στρατιωτικῆς Ἀξίας». Ὁ Σπ. Μαρκεζίνης θά ἔγραφε ἀργότερα: «Διατηρῶ ἐκ τῆς προσωπικῆς μου συνεργασίας λαμπράν ἀνάμνησιν τῆς γενικῆς μορφώσεως, καταρτίσεως, ἀκεραιότητος καί λιτότητος τοῦ Στρατηγοῦ» («Αναμνήσεις 1972 - 1974» σελ. 115)

“Μαχηταί τῆς ἐλευθερίας”

Ὁ Στρατηγός Ὀδυσσεύς Ἀγγελής “καταδικάσθηκε” στήν παράνομη δίκη τῆς 21ης Ἀπριλίου σέ 20ετή κάθειρξι. Σύμφωνα μέ τόν Ποινικό Κώδικα (ἄρθρο 105 πάρ. 5), εἶχε τό δικαίωμα νά ἀποφυλακισθῆ μέ τήν συμπλήρωσι τοῦ ἠμίσεως τῆς ποινῆς του, ἐφ’ ὅσον εἶχε συμπληρώσει τό 70ο ἔτος τῆς ἡλικίας του. Τό 1985, ὁ Στρατηγός ἦταν ἤδη 73 ἐτῶν καί εἶχε συμπληρώσει τό ἥμισύ της εἱρκτῆς (10ετία). Ἐντούτοις, ἀρνήθηκε νά ὑπογράψη τήν τυπική αἴτησι πού ζητοῦσαν οἱ δεσμοφύλακές του γιά νά κινηθῆ ἡ διαδικασία ἀποφυλακίσεώς του. Τόν λόγο, τόν ἐξηγοῦσε στόν Στυλιανό Παττακό, στόν ὁποῖο εἶπε χαρακτηριστικά: «Ἐδῶ εἴμεθα ἐν ἐνεργείᾳ μαχηταί τῆς ἐλευθερίας. Δέν ἀναγνωρίζομεν τήν κατηγορίαν διά τήν ὁποίαν μας κατεδίκασαν. Περιφρονοῦμεν αὐτούς πού μᾶς κατηγοροῦν καί δέν καταδεχόμεθα οὔτε νά τούς πτύσωμεν». («Διαξιφισμοί» σελ 273) Ὅμως καί πρίν ἀπό τό 1985, τό Πλημμελειοδικεῖο Πειραιῶς εἶχε διατάξει τρεῖς φορές τήν αὐτεπάγγελτη διακοπῆ τῆς ποινῆς του, λόγω σοβαρῆς παθήσεως τῶν ὀφθαλμῶν του καί ἐλαττωματικῆς κυκλοφορίας τοῦ ἄνω ἀριστεροῦ μέρους τοῦ σώματος (σχετικῆς παραλύσεως). Ὁ Στρατηγός τίς ἀπέρριψε καί τίς τρεῖς! Χαρακτηριστική ὑπῆρξε ἡ δήλωσίς του τήν τρίτη φορά, πρός τό Τριμελές Πλημμελειοδικεῖο Πειραιῶς: «Κύριε Πρόεδρε, Εἶναι ἡ τρίτη φορά εἰς τό διάστημα τῶν τελευταίων 18 μηνῶν, πού προσάγομαι εἰς μία δίκην, ἡ ὁποία ἐνῶ ὑποτίθεται ὅτι ἀποβλέπει εἰς τό καλόν μου, γίνεται παρά τήν θέλησίν μου, δεδομένου ὅτι ἡ διαδικασία διά τήν προσωρινήν διακοπήν τῆς ποινῆς πρός ἀποτροπήν ἀνηκέστου βλάβης τῆς ὑγείας μου, ἐκινήθη αὐτεπαγγέλτως, κατόπιν αἰτήσεως τοῦ κ. Εἰσαγγελέως. Εἰς τά δυό προηγουμένας δίκας ἐξήγησα τούς λόγους διά τούς ὁποίους δέν ἀποδέχομαι τό μέτρον αὐτό. Διότι τό μέτρον αὐτό -του νά διακόπτεται δηλαδή, προσωρινῶς καί δι’ ὠρισμένον χρόνον, ἡ ἔκτισις τῆς ποινῆς ὅταν ὑπάρχει κίνδυνος νά πάθη ἡ ὑγεία βλάβην ἀνίατον- εἶναι ἐν μέτρον εὐσπλαχνίας καί οἴκτου, προβλεπόμενον διά τούς καταδίκους ἐγκληματίας. Ἐγώ ὅμως, ὄχι μόνον δέν διέπραξα κανέν ἔγκλημα, ἀλλ’ ἀπεναντίας εἶμαι θύμα ἀδικίας καί παρανομίας διαπραχθείσης εἰς βάρος μου -καί φυσικά καί τῶν ἄλλων συνεγκλείστων συναδέλφων μου τῆς ἰδῖας κατηγορίας- βάσει ἑνός ψηφίσματος, τό ὁποῖον κατά γενικήν ὁμολογίαν, παρεβίασε τᾶς πλέον στοιχειώδεις ἀρχάς τῆς δικαιοσύνης. Ὑπό τᾶς συνθήκας αὐτᾶς, θεωρῶ ἀναξιοπρεπές, ὄχι μόνον νά ζητήσω οἶκτον, ἀλλά καί νά τόν ἀποδεχθῶ προσφερόμενον! Διότι μία τοιαύτη ἐνέργειά μου, θά ἐσήμαινεν ὅτι ἀναγνωρίζω ὡς νόμιμον τόν ἐγκλεισμόν μου εἰς τᾶς φυλακάς καί ἐπί πλεόν, μέ τήν ἀποδοχήν τοῦ οἴκτου, ἀναγνωρίζω καί κάποιον στοιχεῖον γενναιοψυχίας εἰς τούς παρανομήσαντας εἰς βάρος μου, πράγμα τό ὁποῖον δέν προτίθεμαι κά κάνω! Ἡ ὑγεία βεβαίως, εἶναι ἀγαθόν πολυτιμότατον. Ὑπάρχουν ὅμως ὠρισμένα ἀγαθά τά ὁποῖα εἶναι πολυτιμώτερα ἀπό τήν ὑγείας, ἀκόμη δέ καί ἀπό τήν ζωήν. Καί ἕνα τέτοιο ἀγαθόν εἶναι ἡ ἀξιοπρέπεια! Γιά τούς λόγους αὐτούς, κύριε Πρόεδρε καί κύριοι δικασταί, ζητῶ τήν ἀπόρριψιν τῆς αὐτεπαγγέλτως καί παρά τήν θέλησίν μου, ὑποβληθείσης αἰτήσεως. Νομίζω ὅτι μπορῶ νά ζητήσω νά μοῦ ἀναγνωρισθῆ τό στοιχειῶδες δικαίωμα νά κρίνω ἐγώ τί εἶναι ἠθικῶς καλόν δι’ ἐμέ». Τό κείμενο τοῦ Ὄδ. Ἀγγελή εἶναι τόσο συγκλονιστικό πού δέν ἐπιδέχεται σχολίων καί ἑρμηνείας. Εἶναι ἕνα πραγματικό “ράπισμα” στά μοῦτρα τῶν “μεταπολιτευτικών” κρατούντων καί τῆς παράνομης κρατήσεως τοῦ Γεωργίου Παπαδοπούλου καί τῶν συνεργατῶν του… Προχώρησε μάλιστα καί στήν ἱστορική ἐξαγγελία του: «Ἀπό τόν Κορυδαλλόν θά ἐξέλθω νεκρός ἤ κρατῶν τήν θύραν διά νά ἐξέλθη καί ὁ τελευταῖος τῶν ἐγκλείστων συναδέλφων μου»! Καί τήν ἐξαγγελία αὐτήν ἐπρόκειτο νά τήν τηρήση…

Ἡ αὐτοθυσία τοῦ Στρατηγοῦ

Στίς 22 Μαρτίου 1987, ὁ πρώην Ἀντιπρόεδρος τῆς Δημοκρατίας καί Ἀρχηγός Ἐνόπλων Δυνάμεων, Στρατηγός Ὀδυσσεύς Ἀγγελής βρέθηκε νεκρός. Εἶχε αὐτοαπαγχονισθῆ μέ τό καλώδιο τῆς ἠλεκτρικῆς θερμάστρας στήν ἰσόπεδη τουαλέττα τοῦ κελλιοῦ 48 τοῦ Κορυδαλλοῦ! Στό ἔργο τοῦ «Ὀδυσσεύς Μιλτ. Ἀγγελής: ὁ Στρατηγός τῶν Στρατηγῶν», σέλ. 19 - 33, ὁ Στυλιανός Παττακός περιγράφει μέ λεπτομέρειες πῶς βρῆκε τόν Στρατηγό ἐκείνη τήν ἡμέρα καί τί ἀκολούθησε… Τήν αἰτία τῆς ἐθελοθυσίας του, τήν εἶχε σχεδόν ἐξομολογηθῆ στόν Στ. Παττακό: «Τά σχέδιά του περιεστρέφοντο συνεχῶς γύρω ἀπό τήν ἀτομικήν αὐτοθυσίαν, πιστεύων ὅτι τοῦτο θά συνεκλόνιζε τούς κυβερνώντας καί θά τούς ἠνάγκαζε νά προβοῦν εἰς τήν ἀποφυλάκισίν μας». («Ὀδυσσεύς Μιλτ. Ἀγγελής: ὁ Στρατηγός τῶν Στρατηγῶν» σελ. 47) Ὁ Ἄγγελος Παπαθάνου γράφει: «Δυό - τρεῖς μῆνες πρίν, εἶχα ἀκούσει ἀπό τό στόμα τοῦ Στρατηγοῦ -σέ ἐπισκεπτήριο τοῦ Κορυδαλλοῦ- τήν φράσι “μόνον ἐγώ μπορῶ νά σᾶς βγάλω ἀπό ἐδῶ μέσα”…». («Συνταγματάρχης ἀντί Λοχία» σελ. 126). Τήν παραμονή τῆς αὐτοθυσίας του, ὁ Ἀγγελής καθόταν μέ τούς Στ. Παττακό καί Γ. Ζωϊτάκη. Ὁ Παττακός γράφει: «Ἐπλησίαζε ἡ ὥρα τοῦ κλειδώματος τῶν κελλιῶν, ὅταν ἡ σιωπή τοῦ ἀμνοῦ, ἡ γλώσσα τοῦ Ὀδυσσέως Ἀγγελῆ, μέ τήν γνωστήν μας ἤρεμη καί ἀποφασιστική προφορά του, συνεπέρανε: “Θά τελειώση τό θέμα μας καί σύντομα…”… Ἰδιαιτέρως ἡ σκέψις μου ἐκόλλησεν εἰς τήν φράσιν τοῦ Στρατηγοῦ μας… Καί φυσικά ὁ ἄνθρωπος εἶχε πάρει τήν φρικτήν ἀπόφασίν του…». («Ὀδυσσεύς Μιλτ. Ἀγγελής: ὁ Στρατηγός τῶν Στρατηγῶν» σελ. 43 – 44). Στίς 3/4/1988, ὁ Σπ. Ζουρνατζής θά ἔγραφε στόν “Ἑλληνικό Κόσμο”: «Τό ὕψος τῶν βουνῶν ὁρίζεται ἀπό τήν ὑψηλότερη κορυφή τους. Καί οἱ μεγάλοι ἄνδρες μετριοῦνται μέ τό ὕψος τῆς ἐξοχωτέρας πράξεώς τους. Ὁ Στρατηγός Ὀδυσσεύς Ἀγγελής ἀνέτρεψε τόν κανόνα. Ὁ θάνατός του ὑπερακόντισε ὅλες μαζί τίς πράξεις τῆς ἔξοχης ζωῆς του… Ὁ στρατηγός Ἀγγελής… θυσιάστηκε μόνος, χάριν τῆς ἀπελευθερώσεως τῶν συμπολεμιστῶν του. Τέτοιο παράδειγμα αὐτοθυσίας δέν ὑπάρχει οὔτε στήν ἀρχαία Ἱστορία μας!... Ἐδιάλεξε νά ἐξέλθει νεκρός στίς 22 Μαρτίου 1987. Ἡ στιγμή τῆς θυσίας ἦταν διπλά συμβολική. Διότι τόν περσινό Μάρτιο εἶχε κορυφωθεῖ ἡ δημόσια συγκίνηση γιά τούς ἐγκλείστους του Κορυδαλλοῦ, ὕστερα ἀπό τήν μεταστροφή τοῦ μηνυτοῦ τούς Ἀλεξ. Λυκουρέζου. Ἀλλά καί διότι τήν ἴδια ἐποχή εἶχε παράλληλα κορυφωθεῖ ὁ δημόσιος ἐξευτελισμός τῶν στρατηγῶν τοῦ φακέλου τῆς Κύπρου, πού ἐμφανίζονταν νά καταθέτουν στήν Ἐπιτροπή, γιά νά καρφώνει ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Μέ τό ἐγχείρημά του ὁ Στρατηγός Ὀδυσσέας Ἀγγελής ἔστειλε διπλό μήνυμα: Πρῶτον, στούς ἴδιους του Κρέοντες τῆς Πολιτείας, ὅτι ἦλθε ἡ ὥρα τῆς Καθάρσεως ἀπό τό ἄγος τοῦ Κορυδαλλοῦ. Στήν ἀρχαία τραγωδία, γιά νά ἐπέλθει ἡ Κάθαρση, προαπαιτεῖται ἡ θυσία τοῦ ἀθώου (της Ἀντιγόνης, τῆς Ἰφιγένειας κ.λπ.). Δεύτερον, μήνυμα στήν ὑγιά κοινή γνώμη τοῦ τόπου, πού αἰσχυνόταν γιά τό κατάντημα τῶν ἑλλήνων στρατηγῶν. (Ἐννοεῖ τούς Μπονάνο, Ἀραπάκη κ.λπ. ποῦ κατηγοροῦσαν ὁ ἕνας τόν ἄλλο στήν Ἐξεταστική Ἐπιτροπή τῆς Βουλῆς...) Ὄχι, δέν πέθανε ἡ τιμή τοῦ Ἕλληνος Στρατηγοῦ. Ὁ Ὄδ. Ἀγγελής, ἀφοῦ ἐπί 40 χρόνια ἔδειξε μέ τό παράδειγμά του πώς πρέπει νά ζεῖ ὁ Ἀξιωματικός, τώρα ἔδειχνε καί πάλι μέ τό παράδειγμά του, πώς πρέπει νά πεθαίνει, γιά νά ἐξυψώσει τήν τιμή τῶν συναδέλφων του…». Ἡ κηδεία ἔγινε στήν Στενή Εὐβοίας καί μία ἑβδομάδα μετά ἔτελεσθη Μνημόσυνο στήν Μητρόπολι. Πορεία 10.000 ἀτόμων κατέκλυσε τήν Πλατεία Συντάγματος μέ κατάθεσι στεφάνου στόν Ἄγνωστο Στρατιώτη καί Ψήφισμα διαμαρτυρίας στήν Βουλή!