Τα Ελληνικά Κοιτάσματα Υδρογονανθράκων Κινδυνεύουν από Ανεύθυνους Πολιτικούς & την Γραφειοκρατία

Γράφει ο Δρ Ηλίας Κ. Κονοφάγος

Πρώην Δν/της Έρευνας & Παραγωγής Κοιτασμάτων  Υδρογονανθράκων της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.

(Άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΑΜΥΝΑ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ, τ. Μαΐου 2014)  

 

Επί 20 χρόνια τώρα όλοι  εμείς οι Έλληνες ειδικοί του τομέα της Έρευνας & Παραγωγής κοιτασμάτων υδρογονανθράκων διαπιστώναμε με έκπληξη & αγωνία να συμβαίνουν απίστευτα και πρωτοφανή γεγονότα στη χώρα μας. Τα γεγονότα αυτά αφορούν σε ενέργειες αρμόδιων υπουργών στο θέμα της ανάδειξης του Ορυκτού μας Πλούτου (δηλ. των Υπουργών Εξωτερικών & Ενέργειας) οι οποίες ως Έλληνες και ως ειδικούς μας θλίβουν βαθύτατα. Όπως θα διαπιστώσετε στη συνέχεια, πολλές από τις ενέργειες που περιγράφουμε βρίσκονται έξω από κάθε καλή πρακτική της βιομηχανίας του πετρελαίου και έξω από κάθε τρέχουσανομιμότητα. Δυστυχώς στο παρελθόν τα γεγονότα αυτά δεν έγιναν αντιληπτά από το ευρύ κοινό, διότι για να γίνει αυτό απαιτείτο ειδική γνώση.

Ας πάρουμε όμως ένα προς ένα, και σε γενικές γραμμές, τα γεγονότα αυτά, τα οποία ζήσαμε και τα οποία εξακολουθούμε να βιώνουμε και σήμερα:

1- Η Περίπτωση του Κοιτάσματος Πρίνου 1999: Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως Υπουργός Ενέργειας (Ανάπτυξης τότε) 1999 – 2000, φρόντισε -έξω από κάθε τρέχουσανομιμότητα- να παραδώσει με”απ’ Ευθείας Ανάθεση”την διαχείριση των κοιτάσματων του Πρίνου και της Νότιας Καβάλας στην ιδιωτική Εταιρεία Ευρωτεχνική Α.Ε. και αυτό αποκλειστικά και μόνον γιατί οι μέτοχοι της Ευρωτεχνικής ήταν πρώην εργαζόμενοι στα κοιτάσματα αυτά και κομματικοί φίλοι του αρμόδιου Υπουργού. Όλα τα παραπάνω έγινανκατά παρέκκλιση της κείμενης Νομοθεσίας(δηλ. του «Νόμου των Υδρογονανθράκων» 2289/95 και της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 94/22) που προβλέπει «Παραχώρηση Δικαιωμάτων Έρευνας και Εκμετάλλευσης Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων» σε τρίτους αποκλειστικά και μόνον μέσω Διεξαγωγής Διεθνούς Διαγωνισμού.

Η διεξαγωγή διεθνούς διαγωνισμού θα επέτρεπε την επιλογή οικονομικά εύρωστου αναδόχου, κατάλληλου να επενδύσει μεγάλα κεφάλαια και έτσι να διατηρήσει όλες τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας και παράλληλα να ανακαλύψει και νέα κοιτάσματα στην περιοχή. Αντ’ αυτού και με δεδομένο ότι η Ευρωτεχνική Α.Ε. δεν διέθετε κανένα κεφάλαιο, ο ίδιος ο Υπουργός φρόντισε, με προσωπική του εντολή, να προικίσει τους «ημέτερους» διαχειριστές των κοιτασμάτων με ζεστό κρατικό χρήμα ύψους 5.000.000 δολαρίων, προερχόμενο από την Εταιρεία «Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.», η οποία την εποχή εκείνη ήταν ακόμη Δημόσια Επιχείρηση. Παράλληλα την ίδια εποχή, κατά σκανδαλώδη τρόπο και κατά παρέκκλιση κάθε Διεθνούς Καλής Πρακτικής της Βιομηχανίας του Πετρελαίου, δαπάνη ύψους 50.000.000 δολαρίων, που αφορούσε στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος των κοιτασμάτων του Πρίνου, φορτώθηκε στην πλάτη του Ελληνικού Λαού!

Σύμφωνα με τον Νόμο 98/75, την συνολική δαπάνη αποκατάστασης του Περιβάλλοντος στο τέλος της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων Πρίνου επωμίζεται αποκλειστικά η Ανάδοχος Εταιρεία, για την περίπτωση μας η N.A.P.C. (Κοινοπραξία DenisonMines). Με βάση τον Νόμο αυτό στη λήξη της παραγωγής η Εταιρεία αυτή ήταν υποχρεωμένη να ξηλώσει το σύνολο των θαλάσσιων και χερσαίων εγκαταστάσεων παραγωγής (Εικ.1) αποκαθιστώντας έτσι το περιβάλλον στην περιοχή. Αντ’ αυτού ο αρμόδιος Υπουργός Ευάγγελος Βενιζέλος, με σχετικό νόμο απάλλαξε πλήρως την Ανάδοχο Εταιρεία NAPC από την  αποκλειστική αυτή υποχρέωση της, ενώ παράλληλα απάλλαξε από την υποχρέωση αυτή και τον επόμενο Ανάδοχο Ευρωτεχνική Α.Ε. Με το τρόπο αυτό η υποχρέωση αποκατάστασης του περιβάλλοντος φορτώθηκε αποκλειστικά στις πλάτες του Ελληνικού Λαού (δηλ. στο Ελληνικό Δημόσιο).  Να σημειώσουμε ότι παντού στον κόσμο η συγκεκριμένη αυτή υποχρέωση αποκατάστασης του περιβάλλοντος είναι αποκλειστική υποχρέωση του αναδόχου όπως εξ’ άλλου αυτό προέβλεπε ο σχετικός Ελληνικός Νόμος 98/75.

2- Η Επικύρωση των Συμβάσεων Παραχώρησης Δικαιωμάτων Έρευνας & Παραγωγής Κοιτασμάτων στην Ελλάδα Οι Υπουργοί Ενέργειας και Εξωτερικών κ.κ. Βενιζέλος και Μανιάτης παραπλάνησαν πρόσφατα ακόμη και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό της χώρας, διακηρύσσοντας ότι δήθεν είναι υποχρεωμένοι -για λόγους διαφάνειας!!-να επικυρώνουν τις Συμβάσεις Αναδόχων Κοιτασμάτων στην Βουλή και όχι -όπως προβλέπει η κείμενη νομοθεσία- να επικυρώνονται οι Συμβάσεις από τον αρμόδιο Υπουργό!! Είναι φανερό ότι η αναμενόμενη επί πλέον γραφειοκρατία που τελικά θα προκύψει στην Βουλή, θα οδηγήσει στην παραμονή των Ελληνικών Κοιτασμάτων στα συρτάρια του αρμόδιου υπουργείου. Και να εξηγήσουμε…. Το 1976 με τον Νόμο 468/76 -επί Κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή και Υπουργού Βιομηχανίας Κ. Κονοφάγου- καταργήθηκε επιτέλους ένα πολύ χρονοβόρο στάδιο γραφειοκρατίας των Συμβάσεων Αναδόχων Έρευνας και Παραγωγής κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων στη χώρα μας. Αυτό επιτεύχθηκε με πρόβλεψη να μην επικυρώνονται οι Συμβάσεις Αναδόχων Υδρογονανθράκων από την Βουλή των Ελλήνων (όπως συνέβαινε τη περίοδο 1910-1967) αλλά να επικυρώνονται από τον αρμόδιο Υπουργό Ενέργειας μετά από πρόταση εμπείρων Στελεχών υψηλοτάτου επιπέδου (δηλ. Αρμόδιας Υπηρεσίας Υπουργείου ή Φορέα Υδρογονανθράκων π.χ. ΔΕΠ Α.Ε./ΔΕΠ-ΕΚΥ Α.Ε., ή διεθνών Ινστιτούτων Υδρογονανθράκων).

Να σημειώσουμε ότι αυτό που προτάθηκε από τον αρμόδιο Υπουργό πραγματοποιείται μόνο σε χώρες του τρίτου κόσμου ενώ σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες της Ε.Ε. οι αρμόδιοι Υπουργοί Ενέργειας επικυρώνουν τις Συμβάσεις Παραχώρησης δικαιωμάτων και όχι τα Κοινοβούλια.  Ο λόγος που δεν υποβάλλονται οι Συμβάσεις Υδρογονανθράκων στη Βουλή οφείλεται στο ότι το Κοινοβούλιο έχει ήδη ψηφίσει -μέσω των νόμων 468/76 & 2289/95- λεπτομερές  «Πλαίσιο» των σχετικών Συμβάσεων.  Η τρέχουσα νομοθεσία περιγράφει με σαφήνεια το Πολιτικό, Τεχνικό, Οικονομικό & Νομικόπεριεχόμενο των Συμβάσεων Παραχώρησης «Τεμαχίων» Επενδύσεων προς Ανάδοχες Εταιρίες. Είναι φανερό ότι εάν ο αρμόδιος υπουργός δεν αναλάβει τις  ευθύνες του βάσει της κείμενης νομοθεσίας ουδείς σοβαρός Επενδυτής πρόκειται να διακινδυνεύσει τον διασυρμό του ονόματός του, την αξιοπιστία του και την Σύμβαση του καθυβριζόμενος -στο γνωστό κλίμα οξείας κομματικής αντιπαράθεσης- στη Βουλή, ειδικά πάνω σε τόσο ιδιαίτερα ειδικά τεχνικά ή οικονομικά θέματα.  

3- Το «Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών» και ο Παραγκωνισμός των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων Ο αρμόδιος Υπουργός Ενέργειας Γ. Μανιάτης παραπλανώντας κατάφωρα τον Ελληνικό λαό κατάφερε πρόσφατα να συγκινήσει τον πολιτικό κόσμο της χώρας προωθώντας στη Βουλή το «Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών»το οποίο ως γνωστόν αναφέρεται στη δέσμευση μελλοντικών εσόδων από αναμενόμενες ανακαλύψεις Ελληνικών Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων. Το σχετικό Νομοσχέδιο προβλέπει τα εν λόγω έσοδα να κατευθύνονται αποκλειστικά στην στήριξη των νοσούντων σήμερα Ασφαλιστικών Ταμείων και των εξ’ αυτών συντάξεων. Το νομοσχέδιο όμως αυτό δεν αναφέρει και δεν προβλέπει απολύτως τίποτε ώστε η στήριξη αυτή των ταμείων να μην καταλήξει στο γνωστό σκάνδαλο των «Δομημένων Ομολόγων», ομολόγων που στο παρελθόν οδήγησαν τα ασφαλιστικά ταμεία στην απόλυτη καταστροφή.

Σύμφωνα με το Υπουργείο, το ανωτέρω Νομοσχέδιο στηρίχθηκε στο μοντέλο της Νορβηγίας η οποία όμως στο παρελθόν χειρίστηκε το εν λόγω θέματελείως διαφορετικά και πολύ πιο υπεύθυνα: Η Νορβηγία, δημιούργησε το Ταμείο Αλληλεγγύης 20 χρόνια μετάτην έναρξη της παραγωγής πετρελαίου, δηλ. το 1990, και αυτό μετά την ανακάλυψη του πρώτου μεγαλύτερου κοιτάσματος πετρελαίου της Βορείου Θαλάσσης το “Ekofisk”, το 1969.  Τα πρώτα 20 χρόνια το μεγαλύτερο ποσοστό των εσόδων του κράτους επανεπενδύονταν με παραγωγικό τρόπο στην Ανάπτυξη νέων Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων, για την δημιουργία επί πλέον Ορυκτού πλούτου προς όφελος των μελλοντικών γενεών. Ένα δε αρκετά μικρότερο ποσοστό (περί το 25%) επενδύονταν στην ισχυροποίηση του Πολεμικού Ναυτικού & των Ενόπλων Δυνάμεων γενικά της Νορβηγίας, με στόχο την προστασία των εγκαταστάσεων παραγωγής μέσα στην Νορβηγική υφαλοκρηπίδα (σήμερα & ΑΟΖ) από δολιοφθορές, πειρατεία ή άλλες απειλές που προέρχονταν από την πρώην ΕΣΣΔ.

4- Ο Φορέας Διαχείρισης Δικαιωμάτων Ορυκτού Πλούτου Υδρογονανθράκων του Δημοσίου (ΕΔΕΥ Α.Ε.). Οι αρμόδιοι υπουργοί Βενιζέλος και Μανιάτης κατέθεσαν επίσης στην Βουλή τον Νόμο 4001/2011 με τον οποίο ιδρύθηκεβάσει συνταγής του παρελθόντοςΦορέας Διαχείρισης Δικαιωμάτωντου Δημοσίου με στόχο την ανάδειξη του Ελληνικού Ορυκτού Πλούτου Υδρογονανθράκων & την προσέλκυση Επενδύσεων Εταιρειών. Ο Φορέας αυτός με την ονομασία ΕΔΕΥ Α.Ε. αποτέλεσε για το Δημόσιο ίδρυση μίας επί πλέον ΔΕΚΟ (Α.Ε. Δημόσιας Κοινής Ωφέλειας)!! Ως γνωστόν η Εταιρεία αυτή δεν έχει μέχρι σήμερα ενεργοποιηθεί επίσημα διότι απαιτείται βεβαίως η απαραίτητη οικονομική στήριξη της από την Κυβέρνηση. Η οικονομική αυτή στήριξη αντιμετώπισε την άρνηση του αρμόδιου Υπουργείου των Οικονομικών και της Τρόϊκας που μάταια περιμένουν εδώ και μήνες να εξυγιανθούν οικονομικά οι υπόλοιπες 50 υψηλόμισθες ΔΕΚΟ και αυτό ώστε μπορέσει να δοθεί το σχετικό πράσινο φως για την ενεργοποίηση της!!! Πρέπει να επισημάνουμε επίσης ότι παρόμοιος Φορέας Υδρογονανθράκων δεν υπάρχει σε καμία άλλη Χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου εκεί λειτουργούν ολιγομελείς & υψηλοτάτου επιπέδου Κρατικές Υπηρεσίες ή Ανεξάρτητες Αρχές.

5- Ο Μαραθώνιος της υπογραφής & της Επικύρωσης των Συμβάσεων Ανοικτής Πόρτας (OpenDoor) Μέχρι σήμερα ο αρμόδιος Υπουργός Ενέργειας δεν έχει ακόμη υπογράψει τις Συμβάσεις Παραχώρησης “ανοικτής πόρτας” (“OpenDoor”) της Δυτικής Ελλάδας (Εικ.2) που άρχιζε να τις προετοιμάζει από το 2011. Έχουν περάσει από τότε 3 χρόνια γραφειοκρατικής διαδικασίας & οι Συμβάσεις αυτές δεν έχουν ακόμη υπογραφεί. Μετά την υπογραφή των Συμβάσεων θα χρειασθεί -μετά από επιθυμία του Υπουργού- να ψηφισθούν από το Κοινοβούλιο και ουδείς γνωρίζει ακόμη πόσο χρόνος θα χρειασθεί γι’ αυτό. Να υπενθυμίσουμε ότι το 1996 η Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΔΕΠ-ΕΚΥ Κα Τερέζα Φωκιανού -επί Υπουργίας Αναστάσιου Πεπονή- χρειάστηκε 15 μόλις μήνες συνολικά για να προσελκύσει, να διαπραγματευτεί και να υπογράψει ανάλογες Συμβάσεις Παραχωρήσεων. Αυτό επιτεύχθηκε με τρόπο επαγγελματικά άψογο  χρησιμοποιώντας συνεργάτες υψηλού κύρους και εμπειρίας. Από γραφειοκρατική πάντως άποψη δεν χρειάσθηκε οι Συμβάσεις αυτές να οδηγηθούν προς επικύρωση  στη Βουλή των Ελλήνων. Μ’ αυτό το τρόπο κερδίθηκε πολύτιμος χρόνος προς όφελος όλων.

6- Η Τύχη των Αιτήσεων της Εταιρείας RATIOOil η οποία το 2010 Ανακάλυψε το Κοίτασμα Λεβιάθαν στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Στην περίπτωση που μία Πετρελαϊκή Εταιρεία υποβάλλει αίτηση απόκτησης επενδυτικών δικαιωμάτων  έρευνας & παραγωγής κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε περιοχή της Ελληνικής Επικράτειας, το ΥΠΕΚΑ είναι υποχρεωμένο να διεξαγάγει το συντομότερο δυνατόν Διεθνή Διαγωνισμό για την παραχώρηση της περιοχής για την οποία υπεβλήθη η αίτηση. Αυτό προβλέπει η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 94/22 και ο τρέχον Νόμος Υδρογονανθράκων 2289/95. Σύμφωνα με το παραπάνω -η Εταιρεία Εβραϊκών συμφερόντων RatioOil την οποία διευθύνει ο άνθρωπος που ανακάλυψε το κοίτασμα ΛΕΒΙΑΘΑΝ στο Ισραήλ (κ. EitanEisenberg)- μαζί με την Εταιρεία EnergeanOil & Gas  υπέβαλλαν στις 2-09-2013 αίτηση απόκτησης δικαιωμάτων  σε περιοχές του Θερμαϊκού κόλπου και του Κόλπου του Ορφανού. Η αίτηση αυτή έγινε αποδεκτή από το ΥΠΕΚΑ στις 8-10-2013 οπότε και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως .  

Κατά την RatioOil, οι κόλποι του Θερμαϊκού και του Ορφανού μπορούν να θεωρηθούν κλειστοί κόλποι και εξ’ αυτού δενυπάγονται στην συμφωνία Οζάλ-Παπανδρέου απαγόρευσης διεξαγωγής ερευνών στην ανοικτή θάλασσα του Αιγαίου Πελάγους. Ο αρμόδιος Υπουργός των εξωτερικών Ε. Βενιζέλος φαίνεται ότι δεν τόλμησε τελικά μέσα στο χρονικά όρια που προβλέπονται από το Νόμο, να δώσει την σχετική άδεια στο ΥΠΕΚΑ ώστε να προκηρυχθεί ο σχετικός διαγωνισμός και να εφαρμοστεί η Ευρωπαϊκή οδηγία & η τρέχουσα Ελληνική νομοθεσία. Το αποτέλεσμα τελικά ήταν να ρεζιλευτούμε διεθνώς  και επί της ουσίας οι καθ’ όλα καλές μας σχέσεις με τον επιχειρηματικό κόσμο του Ισραήλ να ψυχραθούν σημαντικά.

Σήμερα που μιλάμε δεν έχει δοθεί ακόμη καμιά επίσημη απάντηση στην RatioOil από το ΥΠΕΚΑ, και άντ’ αυτού περιμένουμε όλοι μας τα παιδιά μας να βρουν κάπου δουλειά στην Ελλάδα!!!