Ξεπερνάει κάθε όριο σοβαρότητας και καταδεικνύει την ανάγκη αλλά και την απελπισία της να "παρουσιάσει έργο" κι επενδύσεις η κυβερνητική προπαγάνδα των ημερών για τον αγωγό μεταφοράς αζερικού αερίου ΤΑΡ από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ στην Ευρώπη.
Και αν δεν ήταν τόσο επικίνδυνο για τα εθνικά συμφέροντα το όλο θέμα θα καταντούσε πραγματικά γελοίο.
Ας δούμε λοιπόν τι αποκρύβουν από την όλη υπόθεση οι κυβερνητικοί παράγοντες που εργάστηκαν άοκνα για να ικανοποιήσουν τον σχεδιασμό των ΗΠΑ να μεταφερθεί φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, χωρίς η Ελλάδα να έχει σχεδόν ΚΑΝΕΝΑ άμεσο όφελος:
-Η Ελλάδα, φυσικά και δεν γίνεται ενεργειακός κόμβος, όπως θα γινόταν στην περίπτωση του South Stream. Απλά γίνεται ένας κρίκος στην αλυσίδα και μάλιστα ούτε καν ο κρίσιμος κρίκος, όπως η Αλβανία από το έδαφος της οποίας θα περάσει ο αγωγός ρπιν "βουτήξει" στην Αδριατική και περάσει στην Ιταλία.
-Η Ελλάδα ΔΕΝ έχει δικαίωμα να καταναλώνει ΟΥΤΕ ΕΝΑ κυβικό μέτρο φυσικού αερίου από τα 16 εκατομμύρια που υπολογίζεται να "φεύγουν" από το Αζερμπαϊτζάν. Τα 6 εκατ. θα απορροφώνται από την Τουρκία και τα υπόλοιπα θα πηγαίνουν στην Ευρώπη. Άρα δεν θα υπάρχει καν η αυτονόητη για ένα σοβαρό κράτος εμπορική πίεση στην ρωσική Gazprom να μειώσει τις τιμές φυσικού αερίου γιατί επιτέλους βρέθηκε εναλλακτικός προμηθευτής. Και δεν παίρνει, γιατί δεν υπάρχει αρκετή ποσότητα στο αζερικό κοίτασμα, αλλά και γιατί δεν θέλουν να τα σπάσουν οι Αζέροι με τους Ρώσους. Οι ΗΠΑ θέλουν την μείωση της εξάρτησης της δυτικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, όχι της Ελλάδας.
-Η Ελλάδα δεν θα εισπράττει, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής συμφωνηθέντα, ΟΥΤΕ ΕΝΑ ευρώ από τέλη διέλευσης. Αυτή ήταν η απίστευτη συμφωνία για να επιλεγεί ο ΤΑΡ και να εξυπηρετηθούν τα αμερικανικά (αλλά και ρωσικά, όπως θα δούμε) συμφέροντα. Κάποιοι στο ΠΕΚΑ έχουν καταλάβει ότι αυτό είναι απίστευτα ετεροβαρές και επιχειρούν να το αλλάξουν αλλά είναι απίθανο αν θα επιτευχθεί.
-Η Ελλάδα αναμένει μόνο έμμεσα οφέλη, τα οποία και αυτά είναι άκρως αμφισβητήσιμα: Οι περίφημες θέσεις εργασίας αφορούν κατά 90% το κατασκευαστικό μέρος για μια συγκεκριμένη περίοδο μέχρι το 2019 που θα ολοκληρωθεί ο αγωγός στην Ελλάδα (το 2023-25 θα ξεκινήσει η λειτουργία του). Μαντέψτε, φυσικά, τι είδους εργάτες θα απασχολήσουν οι κατασκευστικές εταιρείες: Ξένους!
-Στο 1,5 δισ. ευρώ που υποτίθεται ότι θα κερδίσει η Ελλάδα, περιλαμβάνονται και αφορούν κατά κύριο λόγο τις αππαλοτριώσεις (!) ακίνητων περιουσιών που θα γίνουν για να περάσει από τα ελληνικό έδαφος ο αγωγός. Αλλά αυτό πυο να βγει και σε ποιον να το πει η κυβέρνηση χωρίς τον κίνδυνο να τους πάρουν με τις πέτρες;
-Στρατηγικά, οι μόνοι οφελημένοι είναι η Τουρκία και η Αλβανία. Η Τουρκία έτσι κι αλλιώς θα κέρδιζε με οποιαδήποτε επιλογή είτε του ΤΑΡ είτε του Nabucco. Και βέβαια, όποτε θέλει κλείνει την στρόφιγγα ή περιορίζει την ποσότητα, λόγω των τεράστιων αναγκών της εσωτερικής της αγοράς, αλλά αυτό είναι πρόβλημα που αφορά τους Ευρωπαίους, αφού η Ελλάδα δεν προβλέπεται να συνδέεται με το δίκτυο.
-Στρατηγικά, επίσης, δημιουργείται ένα τεράστιο ζήτημα: Σε αντίθεση με τον Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη που θα διαπερνούσε κατά μήκος των ελληνοτουρκικών συνόρων τον Έβρο και θα δημιουργούσε ένα "ρωσικό τείχος" μεταξύ των δύο χωρών, ο ΤΑΡ θα διατρήσει την ελληνική αμυντική τοποθεσία και θα δημιουργήσει μια τεράστια οπή στο ελληνικό αμυντικό σύστημα από την περιοχή που θα περάσει αφού ο αγωγός θα ελέγχεται από κοινού από την κοινοπραξία και την Τουρκία. Στις δύο πλευρές των συνόρων θα γίνουν έργα που ουσιαστικά θα καταργήσουν την αμυντική διάταξη στην περιοχή. Θα ανοίξει, δηλαδή, μία κερκόπορτα στο ελληνικό αμυντικό σύστημα.
Η επιλογή του ΤΑΡ, έναντι του Nabucco, φυσικά δεν είναι άσχετη με τις επιθυμίες και τον απώτερο σχεδιασμό της Μόσχας. Έχοντας χάσει την Ελλάδα από τον ενεργειακό σχεδιασμό της στον South Stream δεν ήθελε να μπλεχθεί στα πόδια της το αζέρικο φυσικό αέριο με τον Nabucco.
Τώρα ο South Stream μένει κυρίαρχος αγωγός από την Βουλγαρία μέχρι την κεντρική Ευρώπη και ταυτοχρόνως τιμωρείται η Αυστρία που μένει εκτός δικτύου αγωγών μετά τα "κορδελάκια" που έκανε στην Μόσχα και τα πισωγυρίσματά της για τον South Stream.
Η Αυστρία είναι και η μεγάλη χαμένη της υπόθεσης γιατί εκεί θα κατέληγε ο Nabucco, όπως βλέπουμε και στον χάρτη και εξ αυτού του λόγου είχε ανατρέψει την συμφωνία με την Ρωσία για τον South Stream
Πλέον, είναι αναγκασμένη είτε να συμβιβαστεί με την Μόσχα είτε να μείνει χωρίς φυσικό αέριο.
Οι Αζέροι μπορεί να είναι τουρκοαμερικανικός δορυφόρος, αλλά ευρισκόμενοι στην αυλή της Ρωσίας το τελευταίο που θα ήθελαν είναι να μπλεχθούν στα πόδια της Ρωσίας και να θυμώσει η "αρκούδα"...
Η διαμάχη μεταξύ των δύο στρατηγικών ενεργειακών
σχεδίων για την μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη από το κοίτασμα του
Σαχ Ντενίζ στο Αζερμπαϊτζάν, φαίνεται πως εφτασε στο τέλος της. Η κοινοπραξία των εταιρειών που εκμεταλλεύονται το κοίτασμα της
Κασπίας Θάλασσας - στην οποία μετέχουν μεταξύ άλλων η BP, ηTotal και η
αζέρικη Socar – ανακοινωσε επίσημα ότι ο αγωγός TAP έχει
επιλεγεί ως ο σύνδεσμος προς την ευρωπαϊκή ήπειρο μέσω του Νοτίου
Διαδρόμου. Στις 26 Ιουνίου, η κοινοπραξία πίσω από το σχέδιο του αγωγού
Nabucco ανακοίνωσε πως δεν επελέγη.
Αν και τα δύο σχέδια θα ενίσχυαν τις προσπάθειες της Ευρώπης να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της προμήθειες από την Ρωσία, ο αγωγός TAP είναι μικρότερος και ευκολότερα διαχειρίσιμος από τον Nabucco και η νοτιότερη πορεία που ακολουθεί - μέσα από την Τουρκία και την Ιταλία – αποτελεί μικρότερο στρατηγικό κίνδυνο για την Μόσχα. Παρά το γεγονός ότι ο αγωγός θα αυξήσει την πρόσβαση του Αζερμπαϊτζάν στις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης, η επιλογή του -αντί του πιο φιλόδοξου σχεδίου του αγωγού Nabucco- αντανακλά περισσότερο ένα συμβιβασμό μεταξύ Μπακού και Μόσχας που θα επιτρέψει στη Ρωσία να διατηρήσει την ισχυρή ενεργειακή της παρουσία στην Ευρώπη.
Το Αζερμπαϊτζάν είναι εδώ και χρόνια παίχτης "κλειδί" στις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης. Οι επενδύσεις της Δύσης στην βιομηχανία ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν τη δεκαετία του 1990, επέτρεψε στη χώρα να γίνει ένας σημαντικός παραγωγός και εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το 2003, ξεκίνησε η κατασκευή του Νότιου Διαδρόμου Μπακού – Τμπίλισι – Σεϊχαν και Μπακού – Τμπίλισι - Ερζερούμ, επιτρέποντας στο Αζερμπαϊτζάν να εξάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Γεωργίας και της Τουρκίας. Ενώ η παραγωγή πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν έχει αρχίσει να υποχωρεί από το υψηλό των 1,01 εκατ. βαρελιών την ημέρα του 2010, η χώρα καταβάλλει προσπάθειες για να αυξήσει την παραγωγή φυσικού αερίου, κυρίως μέσω του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ στην Κασπία Θάλασσα.
Το κοίτασμα προβλέπεται ότι θα παράγει περίπου 16 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο από το 2017 με 2018, μια εξαιρετικά ευνοϊκή εξέλιξη για τις χώρες της Ευρώπης που επιθυμούν διακαώς να διαφοροποιήσουν τις προμήθειες τους από την Ρωσία, η οποία στέλνει κάθε χρόνο κοντά στα 130 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Ενώ διάφορες κοινοπραξίες είχαν εκφράσει ενδιαφέρον για το Σαχ Ντενίζ, ο TAP και ο Nabucco εμφανίστηκαν από την αρχή της χρονιάς ως τα φαβορί. Ο Nabucco είχε σχεδιαστεί ώστε να διέρχεται από τα σύνορα της Τουρκίας με τη Βουλγαρία ως το Μπάουμγκάρτεν της Αυστρίας, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας. Ο TAP θα περνάει από την Τουρκία στην Ιταλία μέσω Ελλάδας και Αλβανίας.
Η στήριξη για κάθε σχέδιο αντιστοιχούσε σε γενικές γραμμές στην προτεινόμενη διαδρομή: Ο Nabucco είχε στήριξη από τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, ενώ ο TAP υποστηρίχτηκε κυρίως από χώρες των Νοτιοανατολικών Βαλκανίων.
Τα πλεονεκτήματα του ΤΑP
Ο ΤΑP επιλέχτηκε έναντι του Nabucco για διάφορους λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με το κόστος: Ο Νabucco είχε μήκος περίπου 1.300 χιλιομέτρων, έναντι 500 του TAP. Αναμενόταν να μεταφέρει περίπου 23 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο, αντί για τα 10 δισ. κυβικά μέτρα του αντίπαλου σχεδίου. Ως αποτέλεσμα, ο Nabucco προβλεπόταν να κοστίσει κοντά στα 8 δισ. ευρώ, σχεδόν 6,5 δισ. ευρώ παραπάνω από τον αγωγό TAP.
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τη Ρωσία. Αν και το Κρεμλίνο ήταν αντίθετο και με τους δύο αγωγούς του Νότιου Διαδρόμου, ο Nabucco φαινόταν πιο απειλητικός για τα ρωσικά συμφέροντα, καθώς πέρναγε από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη – την περιοχή που εξαρτάται περισσότερο από τις προμήθειες φυσικού αερίου της Ρωσίας – προτού συνδεθεί με το σταθμό διανομής στην Αυστρία.
Η Μόσχα επιδίωξε να υπονομεύσει τον Nabucco μέσα από την διαπραγμάτευση χαμηλότερων τιμών φυσικού αερίου με πολλές χώρες από τις οποίες προβλεπόταν να περάσει ο αγωγός, καθιστώντας τον εμπορικά μη ανταγωνιστικό. Επίσης, η Μόσχα άσκησε πιέσεις για το σχέδιο του αγωγού South Stream, o οποίος θα ξεκινούσε από την Ρωσία και θα πέρναγε την Μαύρη Θάλασσα προτού ακολουθήσει την ίδια πορεία με αυτή του Nabucco.
Επιπρόσθετα, ο Nabucco έχασε ένα βασικό μέτοχο όταν η γερμανική ενεργειακή εταιρεία RWE πούλησε το μερίδιο 17% που είχε στο σχέδιο, λίγο πριν ληφθεί η απόφαση της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ.
Βλέποντας ότι τα εμπόδια για τον Nabucco αυξάνονταν, το Αζερμπαϊτζάν κινήθηκε επιθετικά τις τελευταίες μέρες για να ενισχύσει τη θέση του TAP. Στις 21 Ιουνίου, η SOCAR απέκτησε τον έλεγχο του ΔΕΣΦΑ, λίγο μετά την απόσυρση της ρωσικής προσφοράς. Η κίνηση ερμηνεύτηκε ως σημαντικό πλεονέκτημα για τον TAP, καθώς ήταν λογικό για το Αζερμπαϊτζάν να ελέγχει το ΔΕΣΦΑ εφόσον επιθυμούσε να επενδύσει στον αγωγό. Ως εκ τούτου, υπό το φως της πίεσης που είχε ασκήσει η Ρωσία στο Αζερμπαϊτζάν, η επιλογή της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ μπορεί να ειδωθεί ως ένας συμβιβασμός μεταξύ Μόσχας και Μπακού.
Το σχέδιο του TAP αντιμετωπίζει ακόμα σημαντικές προκλήσεις, όπως πόσο ανταγωνιστική θα είναι η τιμή του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν και πόσο καιρό θα χρειαστεί για να μεταφερθεί από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ μέσω του αγωγού. Επιπλέον, η απόφαση της κοινοπραξίας έρχεται σε μια περίοδο κατακλυσμικών αλλαγών στο ενεργειακό τοπίο της Ευρώπης, με την αύξηση των προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου να έχουν αντίκτυπο στους ενεργειακούς παίχτες στην περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή του TAP έναντι του Nabucco επιδεικνύει την ικανότητα της Ρωσίας να επηρεάζει τους συσχετισμούς δυνάμεων στην αγορά ενέργειας της Ευρώπης.
Αν και τα δύο σχέδια θα ενίσχυαν τις προσπάθειες της Ευρώπης να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της προμήθειες από την Ρωσία, ο αγωγός TAP είναι μικρότερος και ευκολότερα διαχειρίσιμος από τον Nabucco και η νοτιότερη πορεία που ακολουθεί - μέσα από την Τουρκία και την Ιταλία – αποτελεί μικρότερο στρατηγικό κίνδυνο για την Μόσχα. Παρά το γεγονός ότι ο αγωγός θα αυξήσει την πρόσβαση του Αζερμπαϊτζάν στις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης, η επιλογή του -αντί του πιο φιλόδοξου σχεδίου του αγωγού Nabucco- αντανακλά περισσότερο ένα συμβιβασμό μεταξύ Μπακού και Μόσχας που θα επιτρέψει στη Ρωσία να διατηρήσει την ισχυρή ενεργειακή της παρουσία στην Ευρώπη.
Το Αζερμπαϊτζάν είναι εδώ και χρόνια παίχτης "κλειδί" στις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης. Οι επενδύσεις της Δύσης στην βιομηχανία ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν τη δεκαετία του 1990, επέτρεψε στη χώρα να γίνει ένας σημαντικός παραγωγός και εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το 2003, ξεκίνησε η κατασκευή του Νότιου Διαδρόμου Μπακού – Τμπίλισι – Σεϊχαν και Μπακού – Τμπίλισι - Ερζερούμ, επιτρέποντας στο Αζερμπαϊτζάν να εξάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Γεωργίας και της Τουρκίας. Ενώ η παραγωγή πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν έχει αρχίσει να υποχωρεί από το υψηλό των 1,01 εκατ. βαρελιών την ημέρα του 2010, η χώρα καταβάλλει προσπάθειες για να αυξήσει την παραγωγή φυσικού αερίου, κυρίως μέσω του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ στην Κασπία Θάλασσα.
Το κοίτασμα προβλέπεται ότι θα παράγει περίπου 16 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο από το 2017 με 2018, μια εξαιρετικά ευνοϊκή εξέλιξη για τις χώρες της Ευρώπης που επιθυμούν διακαώς να διαφοροποιήσουν τις προμήθειες τους από την Ρωσία, η οποία στέλνει κάθε χρόνο κοντά στα 130 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Ενώ διάφορες κοινοπραξίες είχαν εκφράσει ενδιαφέρον για το Σαχ Ντενίζ, ο TAP και ο Nabucco εμφανίστηκαν από την αρχή της χρονιάς ως τα φαβορί. Ο Nabucco είχε σχεδιαστεί ώστε να διέρχεται από τα σύνορα της Τουρκίας με τη Βουλγαρία ως το Μπάουμγκάρτεν της Αυστρίας, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας. Ο TAP θα περνάει από την Τουρκία στην Ιταλία μέσω Ελλάδας και Αλβανίας.
Η στήριξη για κάθε σχέδιο αντιστοιχούσε σε γενικές γραμμές στην προτεινόμενη διαδρομή: Ο Nabucco είχε στήριξη από τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, ενώ ο TAP υποστηρίχτηκε κυρίως από χώρες των Νοτιοανατολικών Βαλκανίων.
Τα πλεονεκτήματα του ΤΑP
Ο ΤΑP επιλέχτηκε έναντι του Nabucco για διάφορους λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με το κόστος: Ο Νabucco είχε μήκος περίπου 1.300 χιλιομέτρων, έναντι 500 του TAP. Αναμενόταν να μεταφέρει περίπου 23 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο, αντί για τα 10 δισ. κυβικά μέτρα του αντίπαλου σχεδίου. Ως αποτέλεσμα, ο Nabucco προβλεπόταν να κοστίσει κοντά στα 8 δισ. ευρώ, σχεδόν 6,5 δισ. ευρώ παραπάνω από τον αγωγό TAP.
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τη Ρωσία. Αν και το Κρεμλίνο ήταν αντίθετο και με τους δύο αγωγούς του Νότιου Διαδρόμου, ο Nabucco φαινόταν πιο απειλητικός για τα ρωσικά συμφέροντα, καθώς πέρναγε από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη – την περιοχή που εξαρτάται περισσότερο από τις προμήθειες φυσικού αερίου της Ρωσίας – προτού συνδεθεί με το σταθμό διανομής στην Αυστρία.
Η Μόσχα επιδίωξε να υπονομεύσει τον Nabucco μέσα από την διαπραγμάτευση χαμηλότερων τιμών φυσικού αερίου με πολλές χώρες από τις οποίες προβλεπόταν να περάσει ο αγωγός, καθιστώντας τον εμπορικά μη ανταγωνιστικό. Επίσης, η Μόσχα άσκησε πιέσεις για το σχέδιο του αγωγού South Stream, o οποίος θα ξεκινούσε από την Ρωσία και θα πέρναγε την Μαύρη Θάλασσα προτού ακολουθήσει την ίδια πορεία με αυτή του Nabucco.
Επιπρόσθετα, ο Nabucco έχασε ένα βασικό μέτοχο όταν η γερμανική ενεργειακή εταιρεία RWE πούλησε το μερίδιο 17% που είχε στο σχέδιο, λίγο πριν ληφθεί η απόφαση της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ.
Βλέποντας ότι τα εμπόδια για τον Nabucco αυξάνονταν, το Αζερμπαϊτζάν κινήθηκε επιθετικά τις τελευταίες μέρες για να ενισχύσει τη θέση του TAP. Στις 21 Ιουνίου, η SOCAR απέκτησε τον έλεγχο του ΔΕΣΦΑ, λίγο μετά την απόσυρση της ρωσικής προσφοράς. Η κίνηση ερμηνεύτηκε ως σημαντικό πλεονέκτημα για τον TAP, καθώς ήταν λογικό για το Αζερμπαϊτζάν να ελέγχει το ΔΕΣΦΑ εφόσον επιθυμούσε να επενδύσει στον αγωγό. Ως εκ τούτου, υπό το φως της πίεσης που είχε ασκήσει η Ρωσία στο Αζερμπαϊτζάν, η επιλογή της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ μπορεί να ειδωθεί ως ένας συμβιβασμός μεταξύ Μόσχας και Μπακού.
Το σχέδιο του TAP αντιμετωπίζει ακόμα σημαντικές προκλήσεις, όπως πόσο ανταγωνιστική θα είναι η τιμή του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν και πόσο καιρό θα χρειαστεί για να μεταφερθεί από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ μέσω του αγωγού. Επιπλέον, η απόφαση της κοινοπραξίας έρχεται σε μια περίοδο κατακλυσμικών αλλαγών στο ενεργειακό τοπίο της Ευρώπης, με την αύξηση των προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου να έχουν αντίκτυπο στους ενεργειακούς παίχτες στην περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή του TAP έναντι του Nabucco επιδεικνύει την ικανότητα της Ρωσίας να επηρεάζει τους συσχετισμούς δυνάμεων στην αγορά ενέργειας της Ευρώπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου