Israel, Stop! Just. Stop

Lorelei Kelly


A behavior is strategic if it influences others by affecting their expectations. This principle of conflict resolution is one that is particularly relevant to the threats in today's world. Neatly defined and bounded states like the ones on political maps don't matter so much anymore. It's people that count. The safety of people across borders is as important as the safety of people within borders. This means that if you want ultimate victory, persuasion deserves as much firepower as coercion. American counterinsurgency doctrine enshrines civilian protection for Iraq and Afghanistan -- but this responsibility to protect people has huge implications for our general situation in today's world: Killing lots of people on the other side is not only ineffective, it is counterproductive. It hurts your cause. It gets more of your own people killed in the long run. Like Israel -- whose overwhelmingly violent response to Hamas rocket attacks seems to lack the most basic strategic or political meaning -- and where language such as "self-defense" -- words from the disconnected and bygone era of nation states -- seems quaint and almost entirely inaccurate.
"Defense" doesn't mean the same thing when one antagonist is a state and the other a networked organization. It's like the US Army fighting the Salvation Army. It's like Bin Laden versus the USA. The same sets of policies and tools don't work anymore. They make things worse. So political leaders (including our own) need to stop framing this deadly mayhem as some sort of justified or normal behavior. If we don't start with our best friend, when will we ever understand how the nature of danger has changed for good?
Yes the Hamas leaders are crappy and pathetic. Yes they risk their own civilians. That is not at issue. But these Israeli leaders are pathetic, too, so desperate to look tough. So concerted in their effort to spin the news-cycles of the world to their script. "Airpower" is another one of those words that needs to go on the vocabulary scrap heap. Why any of us ever believed that bombing terrified civilians would somehow inspire them to overthrow their horrid leaders is beyond me. And why any government thinks that killing lots of civilians on the side where the leaders use civilians as human shields will somehow be a dealbreaker has got to be the new definition of insanity. If the leaders are insufferable, work with others, like these folks.
It rings pretty hollow when those of us viewing can not only see who is doing the killing, but who is doing the dying. Policemen? Shoppers? University personnel? United Nations employees? Little kids? 3 Israelis vs. 300 Palestinians?
Israel, you are so better than this.
There are so many of us out here who want you to be successful, who admire the Jewish faith for its love of humanity and knowledge. We want you to prosper and to survive -- many of us have no personal dog in this fight. I've been in the Middle East once -- on a completely tourist trap trip down the Nile. I've never been to Israel -- but I identify with you like most Americans do.
You are draining your reservoir of goodwill -- Stop it.
Like many Americans who grew up in the '70s, I became fascinated by Israel after seeing "Holocaust" on television. In fact, I lived in Germany and traveled Europe for years trying to understand how the Holocaust could have happened. I am no scholar of history. But from Vilnius to East Berlin, I've found the old synagogues. I've sat outside in the rain on dark cobbled streets listening to ceremonies through open windows, I've seen where they used your ancestors' headstones as pavement to walk upon. I've beheld the stolen art. I'm sitting here now looking at a black and white photo of the Jewish cemetery in Prague that I snapped before the end of the Cold War. The sadness there seemed to me to reflect the entire continent. For years, I felt compelled to seek out these places -- I suppose partly out of curiosity, but also out of horror and shame that -- for whatever goddamned excuse -- we did not save the victims of the Nazis. That the rest of us did not protect your families. I apologized for this at every stop. I still do. I wept.
Israeli newspapers offer fine alternatives. Here's an example:
The line of self-control and the awareness of the obligation to protect the lives of the innocent in Gaza must be toed even now, precisely because Israel's strength is almost limitless. Israel must constantly check to see when its force has crossed the line of legitimate and effective response, whose goal is deterrence and a restoration of the cease-fire, and from what point it is once again trapped in the usual spiral of violence.
In less than two decades, the measures of national security have gone from being rational, linear and technological, to random, chaotic and very human. Those who want to survive need to modernize their toolkit accordingly: More persuasion, less coercion. More prevention, less reaction. More participation, less exclusion. More people, less machines, More life strategies, less death strategies.
Israel, you are better than this. You are not just typical. You have the wisdom of the universe in your borders. You have profound knowledge of why death doesn't fix a problem. You have the USA to help you.Please, put the gun down. Move away from the gun.

Just. Stop.

FYROM Ad in CNN

Προς την

Αξιότιμον κυρία Θεοδώρα Μπακογιάννη

Υπουργόν Εξωτερικών Υποθέσεων της Ελλάδος

Αθήναι - Ελλάς



Αγαπητή κυρία Υπουργέ,

Οι Σκοπιανοί, για μια ακόμα φορά, προπαγανδίζουν το Ιερόν όνομα της Μακεδονίας μας, ως δική τους κληρονομιά, σε μία διαφήμιση του CNN, την οποία μπορείτε να δείτε στο http://www.macedonia-timeless.com/.

Όπως γνωρίζετε, θάλασσα δεν έχουν, και επίσης, βάσει της ενδιάμεσης συμφωνίας του 1995, δεν μπορούν να χρησιμοποιούν Ελληνικά σύμβολα ωσάν δικά τους.
Γενικώς, πρόκειται για ένα σύνολον ανθρώπων το οποίο προσπαθεί να αυτο-προδιορισθεί βασιζόμενο σε στοιχεία τα οποία έχουν «δημιουργηθεί» από τούς ηγέτες του, κατά την διαχρονική πορεία τους, και σε αυτά τα οποία «κλέβουν» από τους άλλους. Αυτό οι Σκοπιανοί δεν το καταλαβαίνουν, και έτσι, ελλείψει ηθικών Αρχών και Υπερηφάνειας, ψεύδονται ασυστόλως και προς την διεθνή κοινότητα και στα ίδια τα παιδιά τους, όπως δείχνει η εν λόγω διαφήμιση. Αυτή η παθητική μας συμπεριφορά, εάν συνεχισθεί, θα αποβεί και πάλι, εις βάρος μας!

Αυτό το καταλαβαίνω ακόμη κι' εγώ που δεν είμαι υπουργός εξωτερικών. Εσείς που είσθε, θα πρέπει όχι μόνο να το καταλάβετε, αλλά και να αντιδράσετε αμέσως, με όποιον τρόπο νομίζετε οτι θα είναι πιο αποτελεσματικός. Εγώ, που δεν έχω την δική σας εμπειρία, θα συνιστούσα (ως απλώς πολίτης) το να σταματήσει η ήπια πολιτική την οποία έχετε ακολουθήσει μέχρι τώρα, και να τους διαμηνύσετε, ορθά κοφτά, ότι το όνομα «Μακεδονία» δεν τους ανήκει, τελεία και παύλα!
Ο πατέρας σας, όταν ήταν Πρωθυπουργός της Ελλάδος, έκανε το μέγα λάθος, να δεχθεί το «πρώην Γιουγκοσλαυϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας», καίτοι αυτό το σύνθετον όνομα εξέφευγε από την απόφαση των πολιτικών αρχηγών, αφού περιείχε τον όρο «Μακεδονία». Εσείς, όχι μόνο δεν το διορθώσατε, αλλά αποδεχθήκατε το «Μακεδονία» και πλέον, διαπραγματεύεσθε το πρόθεμα (Βόρεια, Άνω, Νέα και πέρα δώθε)! Ντροπή! που να πάρει η οργή! Τι είδους υπερήφανη Ελληνίδα, και δη Κρητικιά, είσθε! Στο κάτω-κάτω της γραφής, χρωστάμε σε κανένα;

Καλώς εχόντων των πραγμάτων, και υπό τον όρο οτι θα υπάρχει συγκροτημένη και σταθερή Ελληνική κυβέρνηση, οι διαπραγματεύσεις με τους Σκοπιανούς θα αρχίσουν και πάλι. Τώρα πια, είναι η σειρά σας να πείτε σε όλους αυτούς, αλλά και σε όλους τους άλλους, ότι το «Μακεδονία» δεν τους ανήκει, διότι και σημαίνει Ελλάδα και είναι δική μας και μόνο κληρονομιά, ως δικό μας πολιτιστικό και όχι μόνο δημιούργημα.
Κάνετέ το αυτό, κυρία Υπουργέ, και ευχαρίστως, να σας δω και ως Πρωθυπουργό της Ελλάδος, συμβάλλοντας σε αυτό με την ψήφο που θα μου δώσετε, και όχι μόνο!

Μετά τιμής,

Κωνσταντίνος Ζυγούρης,
Τορόντο, Καναδάς

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΤΟΥ 2009

απο τον/την Γ. Ε. ΣΕΚΕΡΗ


Ο Γ. Ε. Σέκερης είναι πρέσβης ε.τ. Επί σειρά ετών διδάσκει στις στρατιωτικές σχολές της χώρας και στην Αστυνομική Ακαδημία και αρθρογραφεί στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο. Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε μια σειρά από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σε διεθνείς διασκέψεις και στο ΝΑΤΟ, του οποίου διετέλεσε και Εκτελεστικός Γραμματέας. Διαφωνήσας με την κυβερνητική πολιτική παραιτήθηκε από τη διπλωματική υπηρεσία δύο φορές -το 1973 και το 1987- τη δεύτερη οριστικά.

Με τη χώρα ενώπιον του διπλού φάσματος της οικονομικής κατάρρευσης και της αναρχίας, η ελληνική διπλωματία αντιμετωπίζει εν δυνάμει εκρηκτικά προβλήματα και στον διεθνή χώρο. Δεν είναι συνεπώς άσκοπο, ενώ ανατέλλει το 2009, να στρέψουμε προς στιγμήν την προσοχή από τον εσωτερικό μας ορυμαγδό προς μερικές πάγιες αλήθειες σχετικές με την εξωτερική μας πολιτική – αλήθειες εν πολλοίς αυτονόητες, τις οποίες, όμως, πολύ συχνά, τείνουμε να αγνοήσουμε στην πράξη.



Ο δυτικός μας προσανατολισμός



Εν πρώτοις, εις πείσμα της θεωρητικολογίας περί «εκθρόνισης» των Ηνωμένων Πολιτειών από ανερχόμενες αντίπαλες μεγάλες δυνάμεις κ.τ.τ., η Ουάσινγκτον εξακολουθεί – και θα συνεχίζει επί μακρόν ακόμη, για πόσο ουδείς γνωρίζει – να κατέχει τη διεθνή πρωτοκαθεδρία. Και, όπερ αμεσότερου ελληνικού ενδιαφέροντος, να επηρεάζει σημαντικά και συχνά αποφασιστικά το σύνολο των μειζόνων εθνικών συμφερόντων μας. Ανάγκη πάσα, επομένως, να διαφυλάττουμε, και στο μέτρο του δυνατού να συσφίγγουμε, τις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις, ανεξαρτήτως προσώπων ή κομμάτων που εκάστοτε κυβερνούν στην Ουάσινγκτον. Μολονότι δε θεαματικές αλλαγές της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή μας επί προεδρίας Ομπάμα είναι λίαν απίθανες, θα ήταν το άκρον άωτον της επιπολαιότητας, εάν επιτρέπαμε σε ανεύθυνους δημαγωγούς να μας παρασύρουν σε ένα βλακώδη και αντιπαραγωγικό αντιαμερικανισμό, με το επιχείρημα ότι η υπερδύναμη δεν υιοθετεί πλήρως τις ελλληνικές θέσεις στις διενέξεις μας με άλλους στρατηγικούς της εταίρους προς βορράν ή προς ανατολάς των συνόρων μας. Επιβάλλεται, αντιθέτως, να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για την πληρέστερη ενημέρωση των Αμερικανών αρμοδίων – μεταξύ άλλων, αξιοποιώντας αποτελεσματικότερα το ομογενειακό στοιχείο. Το οποίο, όμως, για να ενεργεί αποτελεσματικά, πρέπει να γίνεται συστηματικά κοινωνός των εκάστοτε στοχεύσεων του εθνικού κέντρου – μόνου αρμόδιου, κατά τα λοιπά, να χαράσσει την ελληνική εξωτερική πολιτική.



Επιτακτική, κατά δεύτερο λόγο, είναι η ενεργοποίησή μας στο πλαίσιο της Ατλαντικής Συμμαχίας. Και τούτο προκειμένου να επωφελούμεθα, όπως και οι λοιποί Ευρωπαίοι, του προνομιακού αυτού διαύλου επικοινωνίας και συνεργασίας με την Αμερική. Αλλά και για να ενισχύουμε τη γεωπολιτική επιρροή της χώρας μας γενικότερα. Και, ειδικότερα, για να εξισορροπούμε εκείνη των γειτόνων μας.



Βασική, τέλος, συνιστώσα του δυτικού μας προσανατολισμού είναι η ευρωκοινοτική μας ταυτότητα. Παρά τις γκρίνιες ορισμένων, η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποδειχθεί ευεργετική για την οικονομία μας και σημαντικότατος πολλαπλασιαστής του διπλωματικού μας εκτοπίσματος. Ο αύξων, ωστόσο, εθνοκεντρισμός στους κόλπους της ΕΕ υπαγορεύει την απαλλαγή μας από το σύνδρομο της ράθυμης επανάπαυσης στους αυτοματισμούς της κοινοτικής αλληλεγγύης. Οφείλουμε να βάλουμε τάξη στα οικονομικά του οίκου μας – τερματίζοντας μια οικονομική εξάρτηση, που συχνά θυμίζει επαιτεία, και η οποία μας καθιστά κράτος-μέλος μειωμένου ειδικού βάρους. Και, συγχρόνως, να χαράξουμε μια εθνική στρατηγική – εθνική, όχι κομματο-«ιδεολογική» – κατά το πρότυπο, τηρουμένων των αναλογιών, των πετυχημένων κοινοτικών εταίρων. Μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και κράτη, όπως η Σουηδία ή η Ολλανδία, απολύτως συγκρίσιμα ως προς το μέγεθος του πληθυσμού και τους φυσικούς πόρους με την Ελλάδα. (Η αντίληψη ότι «αυτοί είμαστε», μολονότι συχνά τα τελευταία χρόνια φαινομενικά δικαιώνεται, είναι ανάξια ενός ιστορικού λαού.)



Η δυτική αυτή επιλογή καθορίζει σε σημαντικό βαθμό και τις σχέσεις μας με τον μεγάλο γείτονα της Κοινοτικής Ευρώπης που είναι η Ρωσική Ομοσπονδία. Με την οποία συνδέουν την Ελλάδα ουσιαστικά αμοιβαία συμφέροντα – κυρίως στον τομέα της ενέργειας. Ενώ, στην προσπάθειά της να διεμβολίσει την αγγλο-αμερικανική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ρωσία, υπό την ιδιότητα του μονίμου μέλους Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, έχει κατά καιρούς παράσχει χρήσιμες υπηρεσίες στην κυπριακή υπόθεση. Από την άλλη, όμως, η ρωσική προσέγγιση του Σκοπιανού υπήρξε αρχήθεν αρνητική για τις ελληνικές θέσεις – με τη Μόσχα να σπεύδει να αναγνωρίσει μεταξύ των πρώτων τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και να τηρεί έκτοτε σαφείς αποστάσεις από τους χειρισμούς των Αθηνών. Ενώ προβλήματα μας δημιουργεί και η διαχρονικά υποβόσκουσα ανταγωνιστική στάση του πατριαρχείου της Μόσχας έναντι του Οικουμενικού.



Κατά τη διαμόρφωση της ρωσικής της πολιτικής, η Ελλάδα καλείται ασφαλώς να σταθμίσει το σύνολο αυτών των παραμέτρων – όπως και άλλες, μικρότερης ίσως σημασίας, των οποίων η απαρίθμηση εκφεύγει προφανώς του πλαισίου του παρόντος σημειώματος. Ο καθοριστικός όμως παράγοντας για τις σχετικές αποφάσεις μας δεν μπορεί παρά να είναι η εμπέδωση της θέσης μας στους κόλπους του δυτικού κόσμου. Όπως έχει ήδη επισημανθεί από τις στήλες αυτές, αλλά και προκύπτει από τα ανωτέρω εκτεθέντα, το «ανήκουμε στη Δύση» δεν είναι σημαία ευκαιρίας. Έχουμε κάθε συμφέρον να συμπεριφερόμαστε – και να αναγνωριζόμαστε – ως γνήσια ευρωκοινοτική και ατλαντική χώρα. Εφόσον, δε, δεν τίθενται σε κίνδυνο ζωτικά εθνικά μας συμφέροντα, οι όποιες συγκυριακές σκοπιμότητες πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τη διαχρονική αυτή επιδίωξη.



Η περιφερειακή πολιτική μας



Σε ό,τι τώρα αφορά στο εγγύς περιβάλλον μας. Προβλήματα με τους γείτονες είχαμε ανέκαθεν και, πιθανότατα, θα έχουμε για πολύ ακόμη καιρό. Και πάντως, υπό τις κρατούσες συνθήκες, η επίτευξη ιδανικής διακρατικής αρμονίας στη γειτονιά μας είναι ανέφικτη. Το ζητούμενο σήμερα για την Ελλάδα είναι μια στρατηγική, η οποία, στηριζόμενη στην προσεκτική ιεράρχηση των εθνικών συμφερόντων και κινδύνων, θα προωθήσει κατά προτεραιότητα τα σημαντικότερα από τα πρώτα και θα αποτρέψει κατά πρώτιστο λόγο τους σοβαρότερους από τους τελευταίους, με τον κατάλληλο συνδυασμό διπλωματικών, οικονομικών, επικοινωνιακών και στρατιωτικών μέσων. Πιο συγκεκριμένα:



Η μόνη ένοπλη απειλή κατά της χώρας μας προέρχεται από την Τουρκία. Ένα κράτος στρατιωτικώς ισχυρότερο και το οποίο συνεχώς διευρύνει την υπεροπλία του, χάρις, αφ’ενός, στην εσωτερική επιρροή του στρατιωτικού κατεστημένου, και, αφ’ετέρου και κυρίως, στα κατά πολύ μεγαλύτερα δημογραφικά και οικονομικά του μεγέθη. Και με το οποίο μας χωρίζουν διϊστάμενες θέσεις για το Κυπριακό και για τα Αιγαιακά.



Ωστόσο, οι διαφορές αυτές δεν είναι ανυπέρβλητες. Ενώ μια στρατιωτική σύρραξη θα αποτελούσε ανείπωτη τραγωδία και για τους δύο λαούς. Υπάρχουν δε ενδείξεις ότι οι ιθύνοντες στην Άγκυρα – συμπεριλαμβανομένης και της κυρίαρχης ως προς τα ελληνοτουρκικά στρατιωτικής ηγεσίας – απεύχονται την κλιμάκωση. Πέραν των άλλων, διότι αντιμετωπίζουν πιεστικότερα προβλήματα στην ασιατική περιφέρεια της Τουρκίας.



Ως εκ τούτου, η τουρκική μας πολιτική πρέπει να κινηθεί σε δύο παράλληλους άξονες. Έχουμε, αφενός, συμφέρον ο διπλωματικός διάλογος για την αναζήτηση κοινού εδάφους να εντατικοποιηθεί – τόσω μάλλον που ο χρόνος λειτουργεί εις βάρος μας, τόσο στην Κύπρο, όσο και στο Αιγαίο. Και, συγχρόνως, οφείλουμε να εργασθούμε για τη διασφάλιση της υπό ευρύτερη έννοια αποτροπής. Για να πεισθεί δηλαδή η τουρκική ηγεσία ότι το οικονομικό, διεθνοπολιτικό και στρατιωτικό κόστος μιας επιθετικής της ενέργειας θα ήταν πλήρως αναντίστοιχο προς τα επιδιωκόμενα οφέλη. Εξ ου η σημασία, τόσο των ποικίλων διεθνοπολιτικών διασυνδέσεών μας, ιδίως στον δυτικό κόσμο, όσο και της στρατιωτικής αποτρεπτικής μας επάρκειας.



Υπό το φως της τουρκικής αυτής απειλής, προφανής είναι η αναγκαιότητα της καλλιέργειας κατά το δυνατόν αγαθών σχέσεων με τους βόρειους γείτονες. Και άρα και της διαμόρφωσης ευνοϊκών προς τούτο περιφερειακών ισορροπιών – κατά κύριο λόγο με τη διατήρηση της παρούσης εδαφικής τάξης στον βαλκανικό Νότο. Εν προκειμένω δε κύρια πηγή ανησυχίας αποτελεί το ενδεχόμενο της συγκρότησης μιας Μεγάλης Αλβανίας με τη συγχώνευση της σημερινής αλβανικής επικράτειας με το αλβανόφωνο τμήμα της ΠΓΔΜ και το ανεξαρτοποιημένο Κόσοβο. Ιδίως αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι οι υποστηρικτές του αποσταθεροποιητικού αυτού σχεδίου δεν αποκρύπτουν ότι εποφθαλμιούν επί πλέον εδάφη ανήκοντα στη Σερβία, στο Μαυροβούνιο, αλλά και στην ίδια τη χώρα μας.



Διττή επομένως προϋπόθεση για την αποφυγή αρνητικών για τα ελληνικά συμφέροντα γεωπολιτικών κλυδωνισμών επί των βορείων συνόρων μας είναι η κατοχύρωση του εδαφικού στάτους κβο, τόσο στο Κόσοβο – αποφευγομένης ακόμη και της διχοτόμησής του, καθώς θα διευκόλυνε τους μεγαλοαλβανικούς σχεδιασμούς – όσο και στην ΠΓΔΜ. Πολλώ μάλλον που τυχόν διάλυση της τελευταίας θα παρακινούσε σχεδόν αναπόφευκτα τη Βουλγαρία να επιχειρήσει να επεκταθεί προς δυσμάς – διαταράσσοντας έτσι και τις καλές σήμερα ελληνοβουλγαρικές σχέσεις.



Υπό το πρίσμα δε αυτό πρέπει να αξιολογηθεί και η διένεξη περί την ονομασία των Σκοπίων. Σημειωτέον ότι, αντίθετα προς μια αρκετά διαδεδομένη αντίληψη, η ονομασία αυτή δεν συνιστά μείζον ζήτημα εθνικής μας ασφαλείας. Οπωσδήποτε όμως, με την τροπή που έχει πάρει εδώ και δέκα επτά χρόνια, εν μέρει λόγω δικών μας σφαλμάτων, η ελληνοσκοπιανή διαμάχη άπτεται πλέον του κύρους και της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας μας. Και συνεπώς οι πρόσφατοι χειρισμοί των Αθηνών πρέπει να επικροτηθούν. Προτείνεται άλλωστε στην ΠΓΔΜ ένας καθόλα λογικός και δίκαιος συμβιβασμός – τον οποίο η ηγεσία της γείτονος, αν διατηρεί ίχνος ρεαλισμού, θα αποδεχθεί, προκειμένου να επιτύχει την ένταξη του εύθραυστου κράτους της στους ευρωατλαντικούς θεσμούς και επομένως και τη σταθερότητα και εδαφική του ακεραιότητα..



***

Θα ήταν παράλειψη, αν η τηλεγραφική αυτή επισκόπηση της εξωτερικής μας πολιτικής έκλεινε χωρίς αναφορά στην εσωτερική κατάσταση της χώρας. Διότι η επίτευξη των εθνικών στόχων στον διεθνή χώρο εξαρτάται πρωτίστως από τη συγκρότηση και τη συνακόλουθη διεθνή εικόνα του κράτους. Είναι δε λυπηρό, αλλά και άκρως ανησυχητικό, ότι η συνεχής κατολίσθηση του δημόσιου βίου μας αποδυναμώνει επικινδύνως την Ελλάδα στην παγκόσμια αρένα

ΛΑΡΙΣΑ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ -Η ΠΟΛΙΣ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ!!!!!!

«Έθνος - Κράτος - Πολιτισμός: η Έξοδος από την Κρίση»

http://www.iondragoumis.gr/

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ «ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ»

ΑΝΟΙΚΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
«Έθνος - Κράτος - Πολιτισμός: η Έξοδος από την Κρίση»

Καταπληκτική επιτυχία σημείωσε η ανοικτή συζήτηση που διοργάνωσε την
17η Δεκεμβρίου 2008 στις εγκαταστάσεις του το Ινστιτούτο Εθνικών και
Κοινωνικών μελετών «Ίων Δραγούμης» (Φιλελλήνων 7) με θέμα «Έθνος -
Κράτος - Πολιτισμός: η Έξοδος από την Κρίση», και με πλήθος κόσμου να
παρακολουθεί εκτός της αιθούσης η οποία ήταν κατάμεστη από τους
συμμετέχοντες στην εκδήλωση. Στην συζήτηση, την οποία συντόνισε ο
δημοσιογράφος Βαγγέλης Παπαδόπουλος, συμμετείχαν κατ' αλφαβητική σειρά
οι Αλέξανδρος Βέλιος, δημοσιογράφος, Γιάννης Γλέζος, μουσικοσυνθέτης,
Χρήστος Γούδης, καθηγητής Πανεπιστημίου, Σάββας Καλεντερίδης,
αντισυν/χης ε.α., συγγραφέας-εκδότης, και Θεοδόσης Πελεγρίνης,
καθηγητής Πανεπιστημίου. Ακολούθησαν πολλές τοποθετήσεις και ερωτήσεις
επί του θέματος, σε μία εκδήλωση που διήρκεσε συνολικά άνω των τριών
ωρών. Μεταξύ των διακεκριμένων προσωπικοτήτων που έδωσαν το παρόν ήσαν
και οι βουλευτές του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού Θάνος Πλεύρης και
Ηλίας Πολατίδης, οι καθηγητές Πανεπιστημίου Λεωνίδας Ρεσβάνης, Αντώνης
Βαρδουλάκης, Σταύρος Παπαμαρινόπουλος, Κώστας Ρωμανός, Παναγιώτης
Νιάρχος, ο επίσης καθηγητής Πανεπιστημίου πατήρ Γεώργιος Μεταλληνός, ο
ναύαρχος Νικόλαος Αρτεμάκης, η γλύπτρια Ναταλία Μελά, ο σκηνοθέτης
Δήμος Θέος, οι διευθυντές Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και
του «Δημοκρίτου» Κώστας Κεφαλάς και Γιώργος Τσιρόπουλος, ο ιστορικός
Ήρκος Αποστολίδης, ο διευθυντής του Κέντρου Επισκεπτών του
Αστεροσκοπείου Πεντέλης Νίκος Ματσόπουλος, ο εκδότης του περιοδικού
«Ιχώρ» Γιώργος Τσαγκρινός, ο φιλόλογος Πάνος Μητροπέτρος, ο
επιχειρηματίας Δημήτρης Ζερβός και οι δημοσιογράφοι Αλέκος
Χρυσανθακόπουλος (τ. βουλευτής), Λεωνίδας Αποσκίτης, Γιώργος
Καρποδίνης και Δημήτρης Γιαννόπουλος.

Ομιλία του Προέδρου του Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών
«Ίων Δραγούμης», Χρήστου Γούδη

ΕΘΝΟΣ - ΚΡΑΤΟΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Χρίστος Γούδης
Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
Πρόεδρος Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών «Ίων Δραγούμης»

Θα επιχειρήσω να θέσω το πλαίσιο της σημερινής ανοικτής συζήτησης με
θέμα: «Έθνος-Κράτος-Πολιτισμός: η έξοδος από την κρίση», με βάση
ορισμένους πολιτικούς στοχασμούς, που λεπτομερειακά έχω ήδη εκθέσει
στο δοκίμιό μου «η Ανατομία της Δεξιάς» με συνοδευτικό υπότιτλο:
Κριτική μιας σύμμεικτης ιδεολογίας καθαρού λόγου και «παράνοιας», το
«παράνοιας» σε εισαγωγικά.

Η σχέση του έθνους με το κράτος αποτελεί μία πολυμορφική συνάρτηση
εξαρτώμενη από την εκάστοτε βαρύτητα των κύριων χαρακτηριστικών τους
(γλώσσα, φυλή, θρησκεία, πολιτισμική παράδοση και μεταφυσικό υπόβαθρο,
για το έθνος, και αντιστοίχως, γεωγραφική έκταση, πληθυσμός, μονοπώλιο
θεσμικής βίας για την επιβολή της εννόμου τάξεως σε συγκεκριμένη
γεωγραφική επικράτεια, για το κράτος). Η ταύτιση της έννοιας έθνους
και κράτους δεν είναι ασυνήθης όπως για παράδειγμα στο όνομα του
Οργανισμού των 'Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τον οποίο έθνος και κράτος
υπονοείται ως ταυτόσημο. Όμως υπάρχει σωρεία παραδειγμάτων που μπορούν
να καταδείξουν τη διαφορά τους. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα
είναι οι Καταλανοί που αυτοπροσδιορίζονται ως έθνος με βάση τη γλώσσα
τους (διαφορετική από τα ισπανικά της Καστίλλης) οι οποίοι μ'αυτό το
κριτήριο δεν θα έπρεπε να είναι μέρος του ισπανικού κράτους, ενώ ο
μισός πληθυσμός της Καταλωνίας που μιλά τα ισπανικά της Καστίλλης δεν
θα έπρεπε να είναι Καταλανοί. Αντίθετα, με το ίδιο κριτήριο το Μεξικό
και η Αργεντινή που μιλούν ισπανικά θα έπρεπε να ανήκουν στο ισπανικό
έθνος.

Η σύγχυση προέρχεται λόγω του ότι το κράτος (stato), όπως το
προδιέγραψε ο Niccoló Machiavelli και το περιέγραψε ο Thomas Hobbes
υπό τη μορφή του απόλυτου και ακατανίκητου κυρίαρχου θαλασσίου
τέρατος, του «Λεβιάθαν», είναι απτό, προσδιορισμένο, και μετρήσιμο
μέσα από τη δύναμη της κρατικής σκοπιμότητας (raison d' état), αλλά
και τις εκφάνσεις και το βεληνεκές της ισχύος του (ψυχρές αξίες), ενώ
το έθνος (natio), νοούμενο ως «κοινότητα πεπρωμένου»
(Schicksalsgemeinschaft), ως έκφραση «γενικής βούλησης του λαού»
(Volonté Générale κατά Rousseau) και ως «κοινότητα παρελθόντος και
παρόντος», είναι περισσότερο πτητικό, ονειρικό και άϋλο (θερμές
αξίες), κάτι σαν τον Θεό που δεν τον βλέπεις, δεν τον ακούς, απλά τον
πιστεύεις. Έτσι και σ' αυτήν την περίπτωση, για τον πιστό είναι
πασιφανές, για τον αγνωστικιστή αόρατο.

Σήμερα αποτελεί κοινή συνείδηση στους ιδεολόγους του συντηρητισμού ότι
το Κράτος, θεμέλιο και θεσμική πλατφόρμα του Έθνους, είναι αναγκαίο να
διέπεται όχι μόνο από ορθολογισμό αλλά και από συναίσθημα και
πνευματικότητα, διότι είναι υπεύθυνο για την διαμόρφωση των οριζόντων
του αύριο. Και οι ορίζοντες του αύριο απαιτούν όραμα, φαντασία και
υπερβατικότητα. Γιατί το Κράτος, δομημένο σε ένα πλέγμα ηθικών αξιών,
οφείλει να εμπνέει την «αίσθηση του προορισμού», πέραν και έξω από την
όποια εργαλειακή πολιτική διαχείρισης της οικονομικής και κοινωνικής
πραγματικότητας («ηθικό κράτος», Giovanni Gentile). Οφείλει να παρέχει
στους πολίτες του έννοια και λόγους υπάρξεως, όχι μόνο μέσα υπάρξεως.
Και οι πράξεις του, για να θεμελιώνουν την έννοια της υπάρξεώς του,
οφείλουν να έχουν μεταφυσικό υπόβαθρο αλλά και κίνητρα πολύ
ευγενέστερα των οικονομικών (παιδεία-πολιτισμός). Διότι το ζητούμενο
μίας ανώτερης ανθρώπινης ηθικής τότε μόνο μπορεί να αναδυθεί και να
καταστεί πλαίσιο αναφοράς στην καθημερινότητα της ζωής μας, όταν
διαπεράσει τα επιχρίσματα και τις διαστρωματώσεις της ψυχρής λογικής
(με τον πεπερασμένο ορίζοντά της των ατομικών συμφερόντων), και
ενσταλαχθεί στα ενδότερα του ανθρώπινου ψυχισμού μέσα από την
διαπλαστική δύναμη των μορφωτικών και πολιτιστικών αξιών που οδηγούν
στη σφυρηλάτηση του χαρακτήρα του ανθρώπου και την αναγωγή της
αξιοπρέπειάς του σε υπέρτατο αγαθό (ο συντηρητισμός ως στάση ζωής,
Raymond Aron).

Από την άλλη πλευρά των ιδεολόγων του φιλελευθερισμού, είναι σαφές ότι
ακόμη και η «οριοθετημένη» ελευθερία του ατόμου, στην ουσία δηλαδή
αυτή καθεαυτή η αντίληψη της αστικής ελευθερίας, κινδυνεύει από την
ανήθικα διαμορφούμενη οικονομική ανισότητα, κυρίως μέσα από την
υπερεθνική νομιμοποίηση της παρασιτικής τοκογλυφίας των τραπεζικών
κατεστημένων και τα διεθνή κερδοσκοπικά παιχνίδια διακίνησης του
χρηματιστηριακού μη-παραγωγικού χρήματος, το οποίο περιφέρεται στον
πλανήτη δίκην περιπλανώμενου Ιουδαίου (ο θρύλος του Εβραίου που
περιπλανάται στη Γη χωρίς να πεθαίνει ποτέ). Διότι η οικονομική
συνωμοσία των ολίγων οδηγεί στην εξύφανση και επικυριαρχία ενός
παγκόσμιου «χρηματαρπακτικού πλέγματος» (cash nexus) τo οποίo
απλώνεται στον πλανήτη σαν ιστός αράχνης, πνίγοντας τις οικονομικές
και συνακόλουθα τις κοινωνικές και πνευματικές ελευθερίες των πολλών,
και ακυρώνοντας στην πράξη την πεμπτουσία του κανονιστικού
φιλελευθερισμού ο οποίος στοχεύει σε μια γενικευμένη μαζική ελευθερία,
μέσω της οποίας επιδιώκει «το μέγιστο καλό για τον μέγιστο δυνατό
αριθμό ανθρώπων»

Το ζητούμενο στον σύγχρονο φιλελευθερισμό είναι η τήρηση ενός κώδικα
ηθικής των συναλλαγών και η επιβολή του μέτρου στην αξία του χρήματος.
Εκείνο που επιζητά κανείς, σε μια σωστική προσπάθεια αυτορύθμισης ενός
«εν δυνάμει» αυτοκαταστροφικού συστήματος εάν αυτό αφεθεί ανεξέλεγκτο,
είναι η αναγωγή του στις ιδρυτικές αρχές, η συνακόλουθη
συνειδητοποίηση της κανονιστικής του ηθικής εκ μέρους των κοινωνικών
διαστρωματώσεων που αναλλώνουν τη ζωή τους σε δραστηριότητες
ελεγχόμενες από τον οικονομισμό, και η επιστροφή τους στα φωτεινά
παραδείγματα των μεγάλων εθνικών ευεργετών που βρίθουν στην ιστορία
της ανθρωπότητος. Επιζητά την διαμόρφωση μιας εθνικής και πολιτιστικής
συνείδησης των ανθρώπων του πλούτου, όμοιας με αυτών που στο πρόσφατο
παρελθόν, κατά τον 19ο αιώνα, θυσίασαν τις περιουσίες τους για να
ιδρύσουν και στηρίξουν την Φιλική Εταιρεία και τον
εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων, αυτών που δώρησαν τον πλούτο
τους για την ανοικοδόμηση της νεώτερης Ελλάδας, αλλά και γενικώτερα,
πέραν των στενών μας συνόρων, όλων αυτών που υπήρξαν στη διεθνή
ιστορία της ανθρωπότητος μαικήνες του πολιτισμού. Αυτών που με την
στήριξη και την ωσμωτική τους επικοινωνία με τον χώρο της κουλτούρας
βοήθησαν καθοριστικά στην ανθοφορία των Γραμμάτων και των Τεχνών.
Αυτοί ήσαν πράγματι μεγάλοι. Όμως «ότι είναι μεγάλο πεθαίνει, αν αυτοί
που το κληρονομούν είναι μικροί» (Oswald Spengler). Και όταν η ηθική
τάξις δεν είναι «εν τάξει», ζητά επανάταξη. Γι'αυτό και επιζητά κανείς
σήμερα εμπόρους, βιομηχάνους και επιχειρηματίες με κοινωνική
συνείδηση, αισθητική αντίληψη και ποιητικές ευαισθησίες. Ζητά την
θέσπιση εταιρικών δομών με αυξημένη «εταιρική κοινωνική ευθύνη», η
οποία να οδηγεί σε μια εκούσια αναδιανομή του πλούτου, μέσα από
προσφορές κληροδοτημάτων στην κοινωνία, σε τομείς όπως η παιδεία, η
υγεία, η έρευνα, και ο πολιτισμός. Γιατί σε τελευταία ανάλυση ο
άνθρωπος δεν είναι ότι έχει, αλλά ότι ξέρει, ότι σκέφτεται και ότι
αισθάνεται. Ο φιλελευθερισμός χρειάζεται σήμερα να επαναπροσδιορισθεί
μέσα από μια ριζοσπαστική κλίμακα αξιών βασισμένη σε μια σύγχρονη
αξιοκρατική και αισθητική επαναδιατύπωση. Χρειάζεται λιγότερο
«οικονομισμό» και περισσότερη «ποίηση». Γιατί η ποίηση των
διανοουμένων θερμαίνει και ευαισθητοποιεί τον άνθρωπο απέναντι σε
μείζονα πλανητικά προβλήματα, που είναι άμεσα συνυφασμένα με την
ύπαρξη και την ελευθερία του. Και γιατί η μακροπρόθεσμη κυριαρχία
επιτυγχάνεται στο ιδεολογικό επίπεδο, στο πεδίο της διανόησης και της
ηθικής (Antonio Gramsci). Αρκεί οι διανοούμενοι να μην προδώσουν τον
αγώνα τους. Σ' αυτούς συγκαταλέγονται και οι δημοσιογράφοι που,
σύμφωνα με τον Alexis de Tocqueville, μπορεί να μην είναι μεγάλοι
συγγραφείς, όμως μιλούν τη γλώσσα της πατρίδας τους κι έχουν τον τρόπο
να ακουσθούν.

Ας μη ξεχνάμε ότι η αυθεντική διανόηση δεν παύει ποτέ να είναι το
ισχυρότερο εκρηκτικό, ικανό να αναδείξει την κρίση που θα επιφέρει την
«εποικοδομητική καταστροφή» (Joseph Schumpeter). Την διατάραξη δηλαδή
σε πλανητική κλίμακα της κοινωνικής ειρήνης των ολιγάριθμων βολεμένων
συμφερόντων, μέσα από την αποκάλυψη του μη-παραγωγικού κερδοσκοπικού
παρασιτισμού μιας ολιγαρχίας συγκεκριμένων και με συγκεκριμένα
χαρακτηριστικά προσώπων που βρίσκονται πίσω από αυτά, και την έκθεση
και δημόσια καταγγελία των ιδιοτελών ενεργειών τους στο κοινωνικό
σύνολο (urbi et orbi). Η απαξίωση των «αρπακτικών» αντικοινωνικών
πράξεών τους και ο συνακόλουθος κοινωνικός τους αποκλεισμός (με τη
συνεχή επισήμανση και την ευρύτερη συνειδητοποίηση ότι ο σκύλος της
αραβικής παροιμίας - που επειδή έχει λεφτά προσφωνείται σαν
«εξοχώτατος κύριος σκύλος» - δεν είναι παρά σκύλος) αποτελούν
προϋπόθεση sine qua non για να ανοίξει ο δρόμος για νέες ιδέες, νέα
ηθική και νέες δραστηριότητες, ισορροπώντας «ανάμεσα σ'αυτό που πρέπει
να διατηρηθεί από το παρελθόν και σε αυτό που πρέπει να κερδηθεί στο
μέλλον» (Gabriele D'Annunzio). Χρειάζεται θέλησις. Όπου υπάρχει
θέλησις υπάρχει δύναμις (Der Wille zur Macht, Nietzsche). Και όπου
υπάρχει δύναμις υπάρχει δρόμος.

Η πνευματική δύναμη τολμά και εκδηλώνεται ενάντια σε όλα. Κρατώντας το
φραγγέλιο για να διώξει τους εμπόρους του Ναού που θέλουν να πουλήσουν
τα πάντα, έτοιμη να γκρεμίσει τον ίδιο τον Ναό και σε τρεις μέρες να
τον ξαναχτίσει. Επάνω σε διαφορετικά θεμέλια, βαθύτερα και ισχυρότερα,
που θα τον μετατρέψουν εκ νέου σε Ναό της Σοφίας. Εκεί όπου το χρήμα
παύει να μετρά και να μετριέται. Γιατί στο βασίλειο των κατακτήσεων
της Γνώσης «δεν υπάρχει βασιλική (εύκολη, εξαγορασμένη, αργυρώνητη)
οδός για την Γεωμετρία», και γι'αυτό η έννοια του χρήματος χάνει το
νόημά της. Εκεί οι άϋλες αξίες του πνεύματος εκμηδενίζουν το «άϋλο
χρήμα» της σύγχρονης υλικής ευμάρειας, και αναπέμπουν στην αναβίωση
της «δωρικής ηθικής» των νομοθετημάτων του Λυκούργου, στην Σπάρτη του
«μολών λαβέ» και του «καταφρονείν των ηδονών», σύμφωνα με την οποία η
συσσώρευση πλούτου από τους πολίτες ήταν αδύνατη (λόγω του μεγέθους
και του βάρους του νομίσματος) και ο όποιος παράνομος πλουτισμός τους
το μόνο που διασφάλιζε ήταν μία «ελεύθερη πτώση» στον Καιάδα.

Όπως έχουν τα πράγματα, ο κόσμος του σήμερα, στον οποίο έχει θεσμικά
επιβληθεί ως «δίκαιον» το «της καθεστηκυίας αρχής συμφέρον», σε κάνει
να μην θέλεις να συγχρωτίζεσαι μαζί του. Να μην θέλεις να είσαι εκεί
που είναι οι άλλοι, οι συμβατικοί και συμβιβασμένοι. Σε σπρώχνει να
είσαι «αλλού». Μπροστά, πίσω ή πλάϊ δεν έχει σημασία, αρκεί να είσαι
«αλλού» (Drieu La Rochelle). Και όπως είναι σήμερα τα πράγματα αξίζει
να είσαι «αλλού», αρκεί να μην υποτάσσεσαι στις νόρμες της σημερινής
«κοινωνίας των ακρίδων». Κρατώντας πάντα ζωντανό μέσα σου αυτό που ο
Ρένος Αποστολίδης χαρακτήρισε ως «την απειλή μιας απρόσμενης Άνοιξης».
Περιμένοντας τον καιρό και τον χρόνο.

Στο κάτω-κάτω ο χρόνος δεν είναι παρά η μαγική διάσταση για να μην
γίνονται όλα τα πράγματα με μιας. Κι αν δεν σ'αρέσει ο καιρός,
περίμενε πέντε λεπτά. Θ'αλλάξει. Και τότε:

Άξιον εστί το χώμα που ανεβάζει
μιαν οσμή κεραυνού σαν από θειάφι
του βουνού ο πυθμένας, όπου θάλλουν
οι νεκροί, άνθη της αύριον

Ένας από αυτούς τους νεκρούς που θάλλουν στου βουνού τον πυθμένα,
έτοιμοι να προβάλλουν ξανά από το ηφαίστειο που κοχλάζει στα σπλάχνα
του, αποτύπωσε κάποτε με ενάργεια, μέσα από τα μάτια της νιότης του
και τα λόγια της αθωότητάς του, την κατάσταση που βιώνουμε, και το τι
χρειάζεται για την ανατροπή της.

«Σήμερα η κατάσταση είναι κρίσιμη…Μου φαίνεται ότι η χώρα ψυχορραγεί.
Η απελπισία είναι μεγάλη. Ποιος μπορεί να την εξαλείψει; Η κυβέρνησή
μας βασίζεται στη διαφθορά και στα ρουσφέτια. Ποιος μπορεί να το
αλλάξει αυτό; …Πού είναι οι άνδρες οι έτοιμοι να θυσιαστούν για το
ιερό χώμα της πατρίδος; Πού είναι οι άνδρες οι έτοιμοι να δώσουν τη
ζωή τους για την ανεξαρτησία της χώρας; Πού είναι αυτός ο οποίος θα
αναδημιουργήσει τη χώρα ώστε να μπορέσει ο αδύναμος και ταπεινωμένος
να σηκωθεί όρθιος, να ζήσει ελεύθερος και ανεξάρτητος; Πού είναι η
αξιοπρέπεια; Πού είναι ο εθνικισμός; Όλα αυτά έχουν χαθεί, και το
έθνος κοιμάται όπως οι άνθρωποι στο Σπήλαιο.

»Ποιος μπορεί να αντισταθεί σήμερα; Ποιος μπορεί να παρενοχλήσει; …Οι
άνθρωποι ξέρουν μόνο να κολακεύουν… Χρειάζονται έναν αρχηγό που θα
τους ενθαρρύνει να παλέψουν για τη χώρα τους. Αυτός θα γίνει τότε
κεραυνός και θα κάνει τα οικοδομήματα της καταπίεσης να κλονιστούν
συθέμελα».

Γιατί, «ως ελάλησε» και ο μεγάλος αινικτής, ο «οχλολοίδωρος»
Ηράκλειτος: «Τα πάντα οιακίζει ο κεραυνός». Στην ερώτηση λοιπόν «τι
χρειάζεται για την έξοδο από την κρίση», η απάντηση είναι απλή,
τραχεία, αφοριστική, και ευαγγελική: «Ενός εστί χρεία».


ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ

Ελλάς, το μεγαλείο σου βασίλεμα δεν έχει
και δίχως νέφια τους καιρούς η δόξα σε διατρέχει
κι όσες φορές ο ήλιος σου να σε φωτίσει ερθεί
θε να σε βρεί πεντάμορφη, στεφανωμένη, ορθή

Λορέντζος Μαβίλης

Η χώρα μας τις τελευταίες ημέρες, εθισμένη από την μακρόχρονη εκτροφή
της με την πνευματική θαλιδομίδη του εθνομηδενισμού και του
ευρωπαρασιτισμού, και αναβράζουσα (δικαίως) από τις πάσης φύσεως
οικονομικές και πολιτικές πομφόλυγες των διαχειριστών της εξουσίας,
«βλακίεται και μαλακίεται» (Βησσαρίων). Η κοινωνία μας διακατεχόμενη
από τα ψυχεδελικά σύνδρομα του «προοδευτικού» παιδισμού, του
φαντασιακού αναρχισμού, της ιδεοληψίας περί του ηρωϊκού μεγαλείου των
βλαστών της, και της μανίας καταδιώξεως από απροσδιόριστες (αλλά
υπαρκτές;) δυνάμεις του σκότους, αυτοϋβρίζεται, αυτοεξευτελίζεται,
αυτοκαταστρέφεται, αυτοτιμωρείται, και αυτοβυθίζεται.

Η «εξέγερση των παίδων» των βολεμένων νεοαστών, ενάντια στο
«φαίνεσθαι» της βιτρίνας που όμως κατά κόρον υιοθετούν στην
καθημερινότητα του «είναι» τους, ξεκίνησε με πυροκροτητή την ακραία
βιαιοπραγία ορισμένων γόνων των λαϊκών στρωμάτων, που κατά συντριπτική
πλειοψηφία επανδρώνουν τις τάξεις των κατασταλτικών δυνάμεων της
(ανύπαρκτης) τάξεως. Το εκρηκτικό αυτό μίγμα το συγκροτούμενο από τα
εύοσμα νεαρά άνθη της αστικής προπέτειας, αναίδειας και αυθαιρεσίας
(των μαμάδων και των μπαμπάδων τους), την ψυχοτροπική χλωρίδα των εν
διεγέρσει συνασπισμένων ουτοπιστών (της «έκστασης» και της
ονειροβασίας), το κουτόχορτο των αφελών συνοδοιπόρων (του «ήμουν κι
εγώ εκεί»), και τα αγριόχορτα του βουνού και του κάμπου (της
αρματωλικής παράδοσης), σε συνδυασμό με την διανοητική καχεξία των
ραδιοτηλεοπτικών ωδικών πτηνών («ακόμη ένας φλεγόμενος κάδος
σκουπιδιών, η «στιγμή της αλήθειας» επέστη, τώρα διάλειμμα για
διαφημίσεις») και την συνακόλουθη επέλαση λεηλασίας των
μεταναστευτικών ακρίδων («γιούρια-γιούρια στον ταβλά με τα
κουλούρια»), κινδυνεύει να μεταλλάξει την Ελλάδα σε Αίγυπτο.

Όμως η Αίγυπτος για να κυβερνηθεί, χρειάσθηκε μία αλβανική δυναστεία
με τελευταίο απόγονο τον Φαρούκ, ή έναν οραματιστή του αραβικού
εθνικισμού με πρώτο διδάξαντα τον Νάσερ. Το ερώτημα είναι: θέλουμε η
χώρα μας να γίνει Αίγυπτος;

Χρήστος Γούδης
Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
Πρόεδρος Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών «Ίων Δραγούμης»


Υπέρ Πατρίδος

Στην κυριακάτικη «Καθημερινή» της 23ης Νοεμβρίου 2008 δημοσιεύθηκε
άρθρο του Καθηγητή Θάνου Βερέμη υπό τον τίτλο «Περί πλειοδοσίας και
μειοδοσίας». Το άρθρο αρχίζει με την ρήση του Ταλλεϋράνδου σύμφωνα με
την οποία «η πατριωτική πλειοδοσία αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο των
απατεώνων». Όμως ο κ. Βερέμης δεν θα πρέπει να ξεχνά το λεχθέν για τον
Ταλλεϋράνδο, ότι δηλαδή «τον αγόρασαν όλοι, αλλά τους πρόδωσε όλους,
μόνο τη μάνα του δεν πρόδωσε γιατί ήταν ορφανός», καθώς επίσης και την
λαϊκή ρήση ότι «την προδοσία πολλοί αγάπησαν, τον προδότη ουδείς». Και
επειδή αρέσκεται σε αφορισμούς γαλλικής προέλευσης να του υπενθυμίσω
το του ποιητή Πωλ Βαλερύ: «Σώφρονες είχαμε πολλούς, κανείς από αυτούς
δεν έχυσε το αίμα του για την πατρίδα».

Χρήστος Γούδης
Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
Πρόεδρος Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών «Ίων Δραγούμης»


Εκπομπές του Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών «ΊΩΝ
ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ» στο ΤΗΛΕΑΣΤΥ

Το Ινστιτούτο Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών «ΊΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ»
παρουσιάζει κάθε Δευτέρα από 1.30 μ.μ. - 2.30 μ.μ. στο Τηλεάστυ την
εβδομαδιαία εκπομπή του "Όσοι Ζωντανοί".

Τις εκπομπές μπορείτε να τις παρακολουθήσετε στο ιστολόγιο


Οι προηγούμενες εκπομπές (με τα έντονα γράμματα), που μπορείτε να δείτε είναι:

1. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ - ΙΣΤΟΡΙΑ: Ιστορική ανασκόπηση με τον Χρίστο Γούδη 14/04/2008.
2. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ - ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ: Οι τελευταίες εξελίξεις με τον Χρίστο
Γούδη 21/04/2008.
3. ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ-ΜΑΙΟΣ 08 με τον Νίκο Ματσόπουλο 28/04/2008.
4. ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΕΡΓΙΝΑΣ με τον Βαγγέλη Παπαδόπουλο 05/05/2008.
5. ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΑΡΜΕΝΙΩΝ με τον Καστάρ Καραμπετιάν 19/05/2008.
6. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ - ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ με τον Ιωάννη Κολοβό 26/05/2008.
7. ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ με τον Δημοσθένη Κουκούνα 02/06/2008.
8. ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ-ΙΟΥΝΙΟΣ 08 με τον Νίκο Ματσόπουλο 09/06/2008.
9. ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΠΟΝΤΙΩΝ με την Σοφία Παπαδοπούλου 16/06/2008.
10. ΠΝΥΚΑ: ΕΛΛΗΝΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ με τον Βαγγέλη Παπαδόπουλο 23/06/2008.
11. PATRIA: ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ με τον Δημήτρη Παπαγεωργίου 30/06/2008.
12. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ με τον Κωνσταντίνο Πολίτη 07/07/2008.
13. ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ - ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 08 με τον Νίκο Ματσόπουλο
21/07/2008.
14. ΚΡΑΥΓΗ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ με το Γιωργο Δημακογιαννη 06/10/08.
15. ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ με τον Νίκο Ματσόπουλο 13/10/2008.
16. ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ με τον Χρίστο Γούδη 20/10/08.


Το Ινστιτούτο Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών "Ίων Δραγούμης" (Οδός
Φιλελλήνων 7, τρίτος όροφος) ανοίγει τα φτερά του για την προάσπιση
των εθνικών μας δικαίων και την προβολή των επίκαιρων κοινωνικών
προβλημάτων που αναζητούν φιλολαϊκές λύσεις. Με την ευκαιρία της
έναρξης της λειτουργίας του, δημοσιεύουμε άρθρο του προέδρου του Δ.Σ.
του Ινστιτούτου, Καθηγητή Χρίστου Γούδη, σχετικό με την προσωπικότητα
και τα πιστεύω του Ίωνα Δραγούμη.


ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ (πάντα επίκαιρος)

"Αυτά που είδαν, ήλθαν και τα είπαν σ' εκείνους που τους έστειλαν.
Μαζί τους όμως ήλθαν και των απίστων οι αντιλογίες και των
στενόκαρδων. Κανένα εμπόδιο, καμιά δυσκολία δεν άφησαν που να μην
έστησαν κατάντικρυ στη θέληση του Παύλου εκείνοι που κατάλαβαν τάχα
και πείσθηκαν πως ήταν ανάγκη και μπορούσε να γίνει κάτι.

Βγήκαν και οι εφημερίδες γεμάτες λέξεις: "Δημοκόποι, Μακεδονοκόποι,
εκμεταλλευταί της φιλοπατρίας, τσαρλατάνοι". Επειδή αργούσαν ν'
αποφασίσουν, αποφάσισε ο Παύλος. Και ο Παύλος αποφάσισε να δώσει ότι
είχε. Και είχε τον εαυτό του...

... Στη Μακεδονία δεν πέθανε, παρά ζει και βασιλεύει. Ένα κοριτσάκι
στη Βέροια, που το ρώτησαν ποιος είναι ο βασιλιάς των Ελλήνων,
αποκρίθηκε χωρίς δισταγμό: Ο Παύλος Μελάς".

Ίων Δραγούμης, "Μαρτύρων και Ηρώων αίμα"

Στις αρχές της δεκαετίας του '90, κάτω από την εθνική φόρτιση του
Μακεδονικού (1992), ανέτρεξα στα κείμενα του Ίωνος Δραγούμη και
σκιαγράφησα εν συντομία την προσωπικότητά του χρησιμοποιώντας τα ίδια
του τα λόγια. Λόγια που αναφέρονταν σ' αυτά που σκέφτονταν ο
ρομαντικός υπέρμαχος της Μεγάλης Ιδέας και που τα έκανε πράξη ο άλλος
ήρωας του Μακεδονικού αγώνα, ο Παύλος Μελάς. Τα λόγια του παραμένουν
επίκαιρα, γιατί επίκαιρος θα παραμένει πάντοτε ο πατριωτισμός των
Ελλήνων:

"Σε κάθε έθνος μετρημένοι βρίσκονται οι άνθρωποι που είναι τα νεύρα
του έθνους και η συνείδησή του, και ήθελε για το έθνος του να είναι
ένας απ' αυτούς. Όλη τη ζωή του πάλευαν μέσα του ο κόσμος ο μέτριος
και οι πόθοι οι δικοί του και ο πόλεμος αυτός του έφερνε βαριά
στεναχώρια. Ποτέ δεν μπόρεσε να του φανεί αρκετή η γύρω μετριότητα και
είτε ξέροντάς το είτε μη, γύρευε πάντα κάτι περισσότερο ή κάτι άλλο.
Συλλογιζόταν και για να συλλογισθεί καλύτερα, έγραφε. Συλλογιζόταν τα
ερχόμενα την ώρα που θα 'βγαινε έξω από τους ανθρώπους. Γιατί νόμιζε
πως ένα πράγμα δείχνει την αξία του ανθρώπου, το να μπορεί να βγαίνει
όποταν θέλει από μέσα από τους ανθρώπους, το να μη χάνεται μένοντας
μεταξύ τους.

Τίποτε δεν είναι αδύνατο. Τα δυνατά από τα αδύνατα τα ξεχωρίζει μία
ψιλή ψιλή γραμμή. Μα είμαστε τόσο κολλημένοι κάτω στα εύκολα, τόσο
μουδιασμένοι που δεν μπορούμε να πηδήσουμε από πάνω από την ψιλή
γραμμή. Λίγο χρειάζεται περισσότερη δύναμη για να πηδήσουμε. Εκείνο το
λίγο μας λείπει των περισσότερων. Από την ιδέα ως την πράξη δεν είναι
παρά λίγη δύναμη, ένα μούδιασμα τα ξεχωρίζει.

Ο καθένας πρέπει να ξέρει ότι σ' αυτόν έλαχε να σώσει το έθνος του,
έτσι θα προσπαθήσουν πολλοί και θα το σώσει όποιος μπορέσει. Και
αλήθεια να ήταν πως ούτε έναν Έλληνα δεν βρίσκεις στη Μακεδονία,
πρέπει να είναι ελληνική η Μακεδονία. Άλλα κράτη αρπάζουν πολιτείες
και χώρες και μεις, και κείνα που είναι δικά μας και εκείνα δεν τα
κρατούμε. Σκιαζόμαστε μήπως μας πουν οι Ευρωπαίοι πως δεν είναι δικά
μας.

Οι Τούρκοι; Αν είναι έθνος που φοβούνται και πολεμούν παραπάνω απ' όλα
τα άλλα, είμαστε μεις, γιατί τους έμεινε χαραγμένος στην ψυχή από
εκατοντάδες χρόνια ο φόβος πως, επειδή από μας πήραν την Πόλη, εμείς
και θα την πάρουμε πίσω, είμαστε οι νόμιμοί τους κληρονόμοι. Και η
ελληνική κυβέρνηση τι αντιπροσωπεύει; Βέβαια όχι το έθνος. Αν το
αντιπροσώπευε, έπρεπε να είχαμε προ πολλού απελπισθεί. Πολιτική ηθική
δεν υπάρχει, ούτε συμβιβάζεται.

Σ' όποιαν άκρη γης ελληνικής κι αν βρέθηκε πάντα πάσχιζε να δυναμώνει,
να ξυπνά, να ζωντανεύει τους Έλληνες που ήταν εκεί, και το αν είχε ή
δεν είχε στόλο και στρατό το κράτος για να υποστηρίξει το ξύπνημα,
καθόλου δεν το στοχάζονταν. Πρέπει να είναι μεγάλο το γένος των
Ελλήνων αφού το κατατρέχουν όλοι. Όταν ένας του γένους δεν φοβάται,
πώς μπορεί να φοβάται το γένος; Όταν ένας του γένους δε θέλει να χαθεί
το γένος, πώς μπορεί το γένος να χαθεί; Οι δικοί μας οι αντάρτες
είμαστε εμείς, συ και εγώ, και ο άλλος, φθάνει να το θέλουμε. Η
επιτυχία θα έλθει άμα δεν την συλλογίζεστε. Θα έλθει άμα συλλογίζεσθε
πάντα το σκοπό: Μας φτάνουν πια οι μάρτυρες. Χρειάζονται ήρωες.
Γενείτε ήρωες.

Μεσ' στην πατρίδα δεν ήταν ποτέ ένα απλός ταξιδευτής. μεσ' στην
πατρίδα ταξίδευε πάντα δουλευτής, πάντα βαστώντας τη δύναμη του
Ελληνισμού μέσα σε πέλαγο από Τούρκους και Σλαυανάκατους. Νίκησε τέλος
η ψυχή του, μα του πήρε, προτού γεράσει, τη ζωή. Με το θάνατό του
νίκησε τη μετριότητα. Από μια στιγμή στην άλλη ήρωα τον έκαμε ο
θάνατος. Γεννά τάχα ήρωες ο θάνατος; Δεν ήταν ήρωας αφ' ότου
γεννήθηκε;"

Ίων Δραγούμης, μεσ' απ' τα ίδια του τα λόγια, μεσ' απ' το ίδιο του το
αίμα, "Μαρτύρων και ηρώων αίμα..."

Φιλελλήνων 7, 3ος όροφος
10557 Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 - 33 157 33
Τηλεομοιότυπο: 210 - 33 157 14

Αγιον Ορος

Τo μεγαλείο και την ομορφιά του Αθω ύμνησαν οι αρχαίοι, oι μεσαιωνικοί και οι νεώτεροι συγγραφείς. Κοσμικοί και Ιερωμένοι ομιλλώνται σε λυρικές περιγραφές της άγριας φυσικής ομορφιάς της ανατολικότερης χερσονήσου της Χαλκιδικής, που έμεινε αναλλοίωτη μέσα στους αιώνες, εξαιτίας της απόλυτης μόνωσης που της εξασφάλισε η δομή της μοναχικής πολιτείας και η ιδιαίτερη προστατευτική νομοθεσία της απόλυτης ανεξαρτησίας της. O Νικηφόρος Γρηγοράς (1360) περιγράφει τις καλλονές του Αθω ως εξής: «πανταχόθεν ρει ώσπερ εκ θησαυρών τότε εύπνουν της οσμής και το του άνθους εύχρουν, δένδρεσί τε πολυπληθέσι κομά και λειμώνας ποικίλους πλουτεί και τέρψεως πέπλος έντευθεν υφαίνεται ξένος και συμμιγής, άμα δε και θαλάσση μακρά στεφανούται πολλήν ως εκ κύκλου κομιζούση την χάριν». Σε χρυσόβουλλο του Αλεξίου Α΄ του Κομνηνού προς τη Μονή της Λαύρας (περίπου το 1144) αναγνωρίζεται οριστικό και επιβάλλεται επίσημα η ονομασία: «εφεξής το όρος του Αθω καλείσθαι Αγιον Όρος παρά πάντων». Στο κατοπινό έγγραφα διαβάζουμε την πλήρη ονομασία: «Το Αγιώνυμον Όρος του Αθω». Ο ίδιος αυτοκράτορας αποκαλεί το Όρος «το πλέον βασιλικόν και όντως θείον μεταξύ πασών των ορέων». Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ ο Παλαιολόγος το ονομάζει «καταφύγιον πασών των αρετών». Ο Ιωάννης Καντακουζηνός το αποκαλεί «θείαν πολιτείαν» και «πόλιν ούρανιον». Ο Νικηφόρος Γρηγοράς γράφει για το Αγιον Όρος ότι «εξ υπαρχής η φύσις το ητοίμασεν και το διέθεσεν δια να γίνει σπουδαστήριον, ένθα καλλιεργείται η αρετή». Ο πατριάρχης Νικόλαος Γ΄ το χαρακτηρίζει ως «Θεού εύρημα προς κατοικίαν αγίων ανθρώπων». Ο πάπας Ινοκέντιος Γ΄ ονομάζει το Όρος «οίκον του Θεού και πύλην του ουρανού». Μετά την άλωση, το Αγιον Όρος θεωρήθηκε από όλους «απροσμάχητος της ορθοδοξίας ακρόπολις», «μουσών καταφύγιον και κιβωτός Ιερών παραδόσεων». Οι καλόγεροι όμως του Αγίου Όρους τη μοναχική πολιτεία του Αθω θεωρούν ανέκαθεν αφιερωμένη στη Μητέρα του Θεού και ονομάζουν το Αγιον Όρος «κλήρον ίδιον της Θεοτόκου» και «περιβόλι της Παναγίας». Σε αυτό ακριβώς το γεγονός βασίζεται και το άβατο του Αγίου Όρους: «όρος ανεπίβατον τη γυναικεία φύσει».

ΟΙ Πρωτοι Αναχωρητες
Σύμφωνα με τις μοναχικές παραδόσεις, η Θεοτοκος επισκέφθηκε το Όρος, όταν, πλέοντας για την Κύπρο μαζί με τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή για να επισκεφθούν τον Λάζαρο, αναγκάστηκαν εξαιτίας μιας μεγάλης τρικυμίας, από τις συνηθισμένες στη ΒΑ. Πλευρά του Αθω, να προσορμιστούν στη θέση όπου αργότερα ιδρύθηκε η Μονή των Ιβήρων. Στην περιοχή τότε δεν υπήρχαν άλλοι οικισμοί παρά τα ερείπια ενός ναού του Απόλλωνος. Η Παναγία, κατά την παράδοση, ενθουσιάστηκε με το μοναδικό τοπίο του Αθω και ζήτησε από τον Γιο της να της δωρίσει τη χερσόνησο. Τότε η παράδοση αναφέρει ότι ακούστηκε η φωνή του Χριστού, που αφιέρωνε αιώνια τον Αθω στην Παναγία: «Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σος και περιβόλαιον σον και παράδεισος, έτι δε και λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι». Από τότε αφιερώθηκε το Όρος ως «κλήρος και περιβόλι της Παναγίας».

Κατά τις ίδιες πάντα μοναχικές παραδόσεις, τα παλαιότερα μοναστήρια ιδρύθηκαν στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Τα μοναστικά αυτά κέντρα κατέστρεψε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, αλλά τα ανίδρυσαν μεγαλοπρεπέστερα ο Θεοδόσιος ο Μέγας και η Πουλχερία (Γ.Σωτηρίου, Το Αγιον Όρος σ.18,19. Κ. Βλάχου, Η χερσόνησος του Αγίου Όρους σ.13). Μια άλλη παλαιά αγιορείτικη παράδοση αναφέρει πως ο Μέγας Κωνσταντίνος έδιωξε από τον Αθω τους Τσάκωνες και τους εγκατέστησε στην Πελοπόννησο, για να παραδώσει τον τόπο στους μοναχούς (Π.Ι. Παναγιωτάκου, Αρχείον Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου). Η παράδοση αυτή ίσως απηχεί μεταγενέστερα γεγονότα, που έχουν σχέση με την εγκατάσταση του στρατιωτικού σώματος των Τσακώνων στην περιοχή της Ανατολικής Λακωνίας, της Μονεμβασίας και του Έλους, που αργότερα ονομάστηκε Τσακωνιά.

Φαίνεται πως η τόση για την εγκατάλειψη των εγκοσμίων και την καταφυγή στην έρημο παρατηρήθηκε στις αρχές του 4ου αιώνα ως αντίδραση, ως μια διαμαρτυρία στη δομή της τότε κοινωνίας. Η φυγή μεμονωμένων ατόμων και αργότερα, μετά τους διωγμούς, ομάδων χριστιανών δημιούργησε τις πρώτες μοναχικές κοινωνίες σε ερημικά και απροσπέλαστα μέρη, κοντά σε κάποιες πηγές, που αποτελούσαν μοναδικό στήριγμα στη ζωή των πρώτων αναχωρητών. Το ιδανικό της μοναχικής ζωής, όπως διαμορφώθηκαν με το πέρασμα του χρόνου, ήταν η παρθενία, η ακτημοσύνη και η υπακοή, μέσα για την πραγμάτωση τους η συνεχής σωματική και ψυχική άσκηση και η αέναη μυστική προσευχή προς τον Θεό. Με την απόλυτη απομόνωσή του και τη συνεχή προσευχή, ο μοναχός προσπαθεί να σώσει την ψυχή του, αφιερώνοντας ολοκληρωτικά την ύπαρξή του στον Θεό.

Τίποτε δεν είναι γνωστό με ασφάλεια για τον χρόνο εγκατάστασης των πρώτων αναχωρητών στον Αθω. Για το θέμα αυτό έχουν υποστηριχθεί διαφορετικές απόψεις. Είναι πάντως γνωστό ότι, μετά την οριστική εγκατάσταση των Αράβων στις επαρχίες της Αιγύπτου, της Συρίας και της Παλαιστίνης, πολλοί αναχωρητές των περιοχών αυτών (της Νιτρίας, της Θηβαΐδας, του Σινά, της Παλαιστίνης και του Καλάτ-Σιμάν) κατέφυγαν σε μέρη ερημικά και απροσπέλαστα της Μικράς Ασίας, λ.χ στον Λάτμο (Λάτρο), τον Σίπηλο ή τον Βιθυνικό Όλυμπο, ο οποίος στα χρόνια κιόλας των Ισαύρων ονομαζόταν Αγιον Όρος. Φαίνεται όμως πως οι περιοχές αυτές κατοικήθηκαν από ερημίτες ήδη από τον 7ο αιώνα, ίσως στην αρχή από Σιναΐτες μοναχούς (πρβλ. Reallexikon zur Byzantinischen Kunste, J. Draeseke, Vom Dionysios Κloster auf dem Athos, στο Byzantinische Zeitschrift).

Τον 8ο αιώνα ή στις αρχές του 9ου κατά την περίοδο της εικονομαχίας, ιδίως στα χρόνια που εντάθηκαν οι διωγμοί, ίσως κατέφυγαν στον Αθω ομάδες εικονολατρών μοναχών. Τίποτα όμως δεν είναι βέβαιο. Η πρώτη θετική πληροφορία που μνημονεύει Αθωνίτες μοναχούς υπάρχει στα Πεπραγμένα της Συνόδου κατά της Εικονομαχίας, στα χρόνια της αυτοκράτειρας Θεοδώρας. Και ο ιστορικός όμως του l0ου αιώνα Ιωσήφ Γενέσιος αναφέρει ότι ασκητές από τον Βιθυνικό Όλυμπο, την Ίδη και τον Αθω πήραν μέρος στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως (843) που αναστήλωσε τις εικόνες: «κατίασιν εκ του περιωνύμου Όρους Ολύμπου, Αθω τε και της Ίδης, αλλά μην και του κατά Κυμινάν συμπληρώματος (θεοφόροι άνδρες) περιφανώς την ορθοδοξίαν κηρύττοντες...». Η μαρτυρία αυτή είναι θετική και μπορεί να στηριχθεί η άποψη ότι στα μέσα του 9ου αιώνα υπήρχαν στον Αθω εξέχοντες αναχωρητές και μοναχοί, που η φήμη τους είχε ξεπεράσει τα όρια του «τόπου της μετανοίας» τους, ώστε να προσκληθούν από τη βασίλισσα να λάβουν μέρος στη σύνοδο που καταδίκασε την εικονομαχία. Για να έχουν όμως αναδειχθεί ήδη στα μέσα του 9ου αιώνα (843) ασκητές περίφημοι, λόγιοι, διδάσκαλοι, φημισμένοι για την αρετή και την πίστη τους στην Ορθοδοξία, ώστε να τους προσκαλέσουν στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως, ακριβώς για να κατακυρώσουν με την αυθεντία και το κύρος τους στα θεολογικά ζητήματα την καταδίκη της εικονομαχίας, μπορούμε να υποθέσουμε ότι αρκετά χρόνια πριν θα ανθούσε ο ασκητισμός εκεί ότι θα είχαν καταφύγει εκεί αρκετοί μοναχοί από πολύ παλαιότερα χρόνια, ώστε να προσελκύσει ο τόπος εξέχοντες μοναχούς να αναδείξει ο Αθως, μεταξύ πολλών, τους αρίστους, που με τον καιρό απέκτησαν φήμη.

Το αρχαιότερο αυτοκρατορικό έγγραφο για τον Αθω είναι ένα σιγίλλιο του αυτοκράτορα Βασιλείου Α' του Μακεδόνα (872), που όμως δεν σώθηκε και που αναφέρεται στον Ιωάννη Κολοβό, τον ιδρυτή της ομώνυμης μονής κοντά στην Ιερισσό, στη διώρυγα του Ξέρξη (στον Πρόβλακα). Και σε δεύτερο έγγραφο του ίδιου αυτοκράτορα, του έτους 883, διαβάζουμε την πρόνοια του βασιλιά για τους μοναχούς: «αθορύβους και αταράχους διάγειν, εύχεσθαί τε υπέρ της ημών γαληνότητος και υπέρ παντός των χριστιανών συστήματος, όθεν και εξασφαλιζόμεθα πάντας, από τε στρατηγών, βασιλικών ανθρώπων και έως έσχατου ανθρώπου του δουλείαν καταπιστευομένου, ότι δε και ιδιώτας και χωριάτας, και έως του εν τω μύλωνι αλήθοντος, ίνα μη επηρεάση τις τους αυτούς μοναχούς, αλλά μηδέ καθώς εστί του Ερισσού η ενορία, και την έσω προς το του Αθωνος Όρους εισέρχεσθαι τίνας, μήτε ποιμένας μετά των ποιμνίων αυτών μήτε βουκόλους μετά των βουκολίων».

Κατά το τελευταίο τέταρτο του 9ου αιώνα υπήρχε μεγάλο πλήθος ερημιτών και σκήτες και μικρά κοινόβια και λαύρες γύρω από τον Ισθμό, τον Πρόβλακα. Ήδη την εποχή αυτή διαπιστώνουμε πως σε κάποιο σημείο της περιοχής πιθανότατα ανάμεσα στο Ιβηρήτικο μετόχι «Πυργούστα» και την «Κομίτσα», λειτουργούσε ένα μοναστικό διοικητικό κέντρο, πού είναι γνωστό με τον τίτλο «καθέδρα γερόντων», όπου εξασκούσε ένα είδος εποπτείας και διοικήσεως των μοναστικών κοινοτήτων μια ομάδα μοναχών εκπροσώπων των διαφόρων κοινοβίων και των ασκητών, με επικεφαλής τον Πρώτο. Στη θέση αυτή, τρεις φορές τουλάχιστο τον χρόνο, συνεδρίαζαν οι γέροντες επικεφαλής διαφόρων μοναχικών σχημάτων, για να αποφασίσουν για βασικά προβλήματα της μοναστικής πολιτείας.

Ανάμεσα στις σκήτες και τις μικρές μονές ιδιαίτερη δύναμη είχε αποκτήσει η Μονή Κολοβού κοντά στην Ιερισσό, με την απόσπαση, το 886, χαριστικών σιγιλλίων από τον γιο του αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄ του Μακεδόνα, τον Λέοντα ΣΤ΄ τον Σοφό. Με τα σιγίλλια αυτά οι μοναχοί της Μονής Κολοβού έγιναν κύριοι όχι μόνο του Αθω, άλλα και της περιοχής των Σιδεροκαυσίων και των Χλομουτλών τα μοναστήρια του Μουστάκωνος, του Καρδιογνώστου, του Αθανασίου και του Λουκά προσαρτήθηκαν επίσης στη Μονή Κολοβού, στην οποία υπαγόταν ακόμη και η Γερόντων Καθέδρα. Τον ίδιο χρόνο όμως κατόρθωσαν oι Αθωνίτες μοναχοί να επανορθώσουν την αδικία και να λάβουν νέο διορθωτικό σιγίλλιο από τον αυτοκράτορα, που ακύρωνε τα προηγούμενα που αποσπάστηκαν «κατά πανουργίαν».

Η ιστορία έχει διασώσει δύο μεγάλα ονόματα του πρώιμου μοναχικού βίου στον Αθω. Ο πρώτος είναι ο Πέτρος ο Αθωνίτης και ο δεύτερος ο Ευθύμιος Θεσσαλονίκης. Βιογραφία του Πέτρου του Αθωνίτη έγραψαν ο Νικόλαος Σιναΐτης και ο Γρηγόριος ο Παλαμάς. Από τον βίο του οσίου Πέτρου μαθαίνουμε ότι, εκτός από τα άλλα μοναστήρια που μνημονεύσαμε, υπήρχε και η Μονή Κλήμεντος, από τις αρχές τουλάχιστον του 9ου αιώνα. Ο Όσιος Πέτρος ήταν στρατιωτικός και υπηρετούσε στα αυτοκρατορικά τάγματα των Σχολαρίων. Αίχμαλωτίστηκε όμως από τους Αραβες και οδηγήθηκε στο φρούριο της Σαμάρα, στη Μεσοποταμία, από όπου ύστερα από περιπέτειες κατόρθωσε να ελευθερωθεί. Μοναχός εκάρη στη Ρώμη, αλλά γρήγορα κατέφυγε σε απροσπέλαστες τοποθεσίες του Αθω, όπου εμόνασε 53 χρόνια έχοντας για τροφή άγρια χόρτα, χωρίς να συναντήσει άνθρωπο μέχρι λίγο πριν από τον θάνατο του. Η δεύτερη φυσιογνωμία του αθωνίτικου ασκητισμού είναι ο Αγιος Ευθύμιος «ο εν Θεσσαλονίκη», που καταγόταν από τα μέρη της Αγκυρας (γεννήθηκε το 823). Όταν καταστράφηκε η μονή της ασκήσεως του στον Όλυμπο της Μυσίας, στα χρόνια του Σχίσματος, κατέφυγε στον Αθω (859). Εκεί έζησε τρία χρόνια ως ερημίτης μέχρι το 862, οπότε τον βλέπούμε να ιδρύει λαύρα. Οι πειρατικές επιδρομές όμως των Σαρακηνών, που είχαν ορμητήριο την Κρήτη, ήταν μια φοβερή μάστιγα για τους ασκητές, που αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τη χερσόνησο του Αθω και να καταφύγουν στο εσωτερικό της Χαλκιδικής, στη Βρασταμού. Εκεί ο Ευθύμιος ίδρυσε μια καινούργια λαύρα. Ανάμεσα στους μαθητές του Ευθυμίου ήταν και ο Ιωάννης Κολοβός, που είδαμε ότι ίδρυσε τη λαύρα κοντά στην Ιερισσό, στη διώρυγα του Ξέρξη (869-873). Η παράδοση θεωρεί ότι και η ερειπωμένη σήμερα Μονή του Αγίου Βασιλείου, που βρίσκεται στην παραλία της Μονής Χελανδαρίου, σε μικρή απόσταση ΒΑ του Αρσανά, πλάι στο νεκροταφείο της αρχαίας Χρυσής, ανιδρύθηκε από τον Αγιο Βασίλειο, έναν άλλο μαθητή του οσίου Ευθυμίου, επίσης τον 9ο αιώνα.

Σε σιγίλλιο του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ΄ του Σοφού βλέπουμε ότι η έδρα του Πρώτου, η «Καθέδρα των Γερόντων», κοντά στη διώρυγα (ή δίολκο) του Ξέρξη, ονομάζεται ήδη το 911 «Παλαιά». Είχε συνεπώς μεταφερθεί στη νέα της θέση, στο κέντρο της χερσονήσου, στη «Μέση», όπως ονόμαζαν τότε τις Καρυές. Αυτό σημαίνει ότι στις αρχές του l0ου αιώνα ο μοναχισμός είχε απλωθεί σε όλο τον Αθω και δεν εξυπηρετούσε τους μοναχούς και τους ασκητές ή παλιά θέση του Πρώτου στη διώρυγα, κοντά στην Ιερισσό, που εξυπηρετούσε αρχικά το εκεί γύρω συγκεντρωμένα παλαιά κοινόβια και λαύρες. Στη Μέση κατοικούσε αρχικό μόνον ο Πρώτος, που τον εξέλεγαν οι μοναχοί όλων των μοναστηριών, και αυτός διοικούσε πνευματικά τον τόπο. Τρεις φορές τον χρόνο (τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου), συνέρχονταν εκεί oι αντιπρόσωποι των μοναστηριών στην εκκλησία της καθέδρας του Πρώτου, το περίφημο «Πρωτάτον». Ο Πρώτος του Όρους είχε εξουσία εκκλησιαστική και δικαίωμα να φοράει πολυσταύριο φελόνι, όπως οι αρχιερείς. Είχε δικαίωμα επίσης να μετέχει στις συνόδους και τις συνελεύσεις των πατριαρχών, να χειροτονεί υποδιακόνους και αναγνώστες και να αποκαθιστά ηγουμένους και πνευματικούς στα μοναστήρια του Όρους.

Αρθρο 105 - (Καθεστώς του Αγίου Όρους)

1. H χερσόνησος του Αθω, από τη Mεγάλη Bίγλα και πέρα, η οποία αποτελεί την περιοχή του Aγίου Όρους, είναι, σύμφωνα με το αρχαίο προνομιακό καθεστώς του, αυτοδιοίκητο τμήμα του Eλληνικού Kράτους, του οποίου η κυριαρχία πάνω σ αυτό παραμένει άθικτη. Aπό πνευματική άποψη το Αγιο Όρος διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Oικουμενικού Πατριαρχείου. Όλοι όσοι μονάζουν σ αυτό αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια μόλις προσληφθούν ως δόκιμοι ή μοναχοί, χωρίς άλλη διατύπωση.
2. Tο Αγιο Όρος διοικείται, σύμφωνα με το καθεστώς του, από τις είκοσι Iερές Mονές του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρη η χερσόνησος του Αθω, το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο.
H διοίκησή του ασκείται από αντιπροσώπους των Iερών Mονών, οι οποίοι αποτελούν την Iερή Kοινότητα. Δεν επιτρέπεται καμία απολύτως μεταβολή στο διοικητικό σύστημα ή στον αριθμό των Mονών του Aγίου Όρους, ούτε στην ιεραρχική τάξη και τη θέση τους προς τα υποτελή τους εξαρτήματα. Aπαγορεύεται να εγκαταβιώνουν στο Αγιο Όρος ετερόδοξοι ή σχισματικοί.
3. O λεπτομερής καθορισμός των αγιορειτικών καθεστώτων και του τρόπου της λειτουργίας τους γίνεται από τον Kαταστατικό Xάρτη του Aγίου Όρους, τον οποίο, με σύμπραξη του αντιπροσώπου του Kράτους, συντάσσουν και ψηφίζουν οι είκοσι Iερές Mονές και τον επικυρώνουν το Oικουμενικό Πατριαρχείο και η Bουλή των Eλλήνων.
4. H ακριβής τήρηση των αγιορειτικών καθεστώτων τελεί ως προς το πνευματικό μέρος υπό την ανώτατη εποπτεία του Oικουμενικού Πατριαρχείου και ως προς το διοικητικό μέρος υπό την εποπτεία του Kράτους, στο οποίο ανήκει αποκλειστικά και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
5. Oι πιο πάνω εξουσίες του Kράτους ασκούνται από διοικητή, του οποίου τα δικαιώματα και καθήκοντα καθορίζονται με νόμο.
Mε νόμο επίσης καθορίζονται η δικαστική εξουσία που ασκούν οι μοναστηριακές αρχές και η Iερή Kοινότητα, καθώς και τα τελωνειακά και φορολογικά πλεονεκτήματα του Aγίου Όρους.

Γλωσσάρι




Αθωνικός τύπος ναού : Είναι ο τύπος του σύνθετου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο ναού, στον οποίο προστίθενται στη βόρεια και νότια πλευρά του οι δύο κόγχες των χορών και στη δυτική πλευρά ένας ευρύχωρος νάρθηκας, η λιτή.

αντιπροσωπεία ή κονάκια : Κελλιά στις Καρυές, τα οποία χρησιμεύουν ως κατοικίες των εκάστοτε αντιπροσώπων των είκοσι αγιορείτικων μονών στην Ιερά Κοινότητα.
(Η Μονή Κουτλουμουσίου δεν διαθέτει αντιπροσωπείο, καθότι απέχει ελάχιστα από τις Καρυές.)

αρσανάς ή νεώριο : Κτιριακό συγκρότημα στην παραλία της μονής που περιλαμβάνει καραβοστάσιο, αποθήκες και την κατοικία του αρσανάρη μοναχού.
αρχονταρίκι : Χώρος εντός της μονής που προορίζεται για την υποδοχή και τη φιλοξενία των προσκυνητών.

βαγεναρειό ή βαγεναρείον ή κρασαριό : Αποθηκευτικός χώρος, στον οποίο φυλάσσεται το κρασί και το ρακί της μονής.

βακουφναμέ : Τα δημόσια έγγραφα που συντάσσονταν από τον καδή (ιεροδικαστή) για τη σύσταση των βακουφίων, των κτημάτων δηλαδή που είχαν αφιερωθεί σε θρησκευτικά και ευαγή ιδρύματα όπως τεμένη, νοσοκομεία, πτωχοκομεία, σχολεία. ( από την τουρκική λέξη wakf δηλ.αφιέρωμα)

βασιλική : Ο αρχαιότερος αρχιτεκτονικός τύπος χριστιανικού ναού, σε σχήμα επιμήκους ορθογωνίου, που διαιρείται κατά μήκος με κιονοστοιχίες σε τρία ή πέντε, και σπάνια σε επτά ή εννέα, κλίτη.

Βοεβόδας ή βοϊβόδας : Ο ηγεμόνας των Παραδουναβίων Ηγεμονιών

βουρδουναρειό ή βορδοναρειό και βορδοναριό: Ο στάβλος ( από το βόρδος= μουλάρι.)

Γεροντία : Το σώμα που διοικεί τη μονή με επικεφαλής τον καθηγούμενο. Ο ηγούμενος εκλέγεται ισόβια από την αδελφότητα και σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό κάθε μονής.
Η εκλογή γνωστοποιείται α)στην Ιερά Κοινότητα, η οποία ελέγχει την νομιμότητα των διαδικασιών της εκλογής και προβαίνει με ιεροκοινοτική αντιπροσωπεία στην εγκαθίδρυση του ηγουμένου και β) στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο αποστέλλει ευχετική ευλογία.
To σώμα επίσης της Γεροντικής σύναξης εκλέγει από τα μέλη του με ετήσια θητεία, δύο ή τρείς επιτρόπους , οι οποίοι μαζί με τον ηγούμενο εξασκούν τη διοίκηση και τη διαχείριση.

δοχειό ή δοχείον: Η αποθήκη τροφίμων της μονής, κυρίως η αποθήκη του λαδιού. Δοχειάρης ονομάζεται ο μοναχός που είναι υπεύθυνος για το δοχειό.

Δρουγγάριος ή δρουγγάρης : Η ονομασία στους βυζαντινούς χρόνους δήλωνε αρχικά αξίωμα στον στρατό (με βαθμό αντίστοιχο προς τον χιλίαρχο) και στον στόλο. Από τον 12ο αιώνα ο δρουγγάριος αναλαμβάνει και δικαστικά καθήκοντα, εκδικάζοντας αστικές υποθέσεις.

εξαρτήματα : Oικιστικές εκφράσεις του Αθωνικού μοναχισμού δηλαδή οι σκήτες , τα κελλιά , οι καλύβες , τα ησυχαστήρια και τα καθίσματα, που υπάγονται στις κυρίαρχες μονές. Ο Καταστατικός Χάρτης του Αγίου Όρους προσδιορίζει οτι τα εξαρτήματα δεν αποτελούν νομικά πρόσωπα και δεν αντιπροσωπεύονται αυτοτελώς ούτε εντός , ούτε εκτός Αγίου Ορους.

εξωνάρθηκας : Χώρος με ανοιχτή τοξοστοιχία που καταλαμβάνει στη δυτική πλευρά του ναού συνήθως ολόκληρο το πλάτος και βρίσκεται πριν από τον κυρίως νάρθηκα και τη λιτή.

Ηγουμενείο : Το ενδιαίτημα του ηγουμένου της μονής στις ιδιόρρυθμες μονές ηγουμενείο ονομάζεται το γραφείο των επιστατών.

Ησυχαστήρια ή ασκηταριά ή ασκητήρια : Κατοικίες μοναχών που αποζητούν μια αυστηρότερη άσκηση. Πρόκειται για μικρές καλύβες ή σπηλιές οι οποίες βρίσκονται σε δύσβατους και απρόσιτους τόπους και είναι στοιχειωδώς διαρρυθμισμένες ώστε να ανταποκρίνονται στην ανάγκη ασκητικής διαβίωσης.

ιδιόρρυθμη (λειτουργία μονής ): Λειτουργία που εμφανίζεται κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο αρχικά στα μοναστήρια της βασιλεύουσας. Η διοίκηση ασκείτο από τη Σύναξη Προϊσταμένων, η λατρεία ήταν κοινή αλλά τα διακονήματα ήταν αμειβόμενα.Ο κάθε μοναχός είχε την προσωπική ευθύνη της κάλυψης των βιοτικών του αναγκών. Σήμερα στο Άγιον Όρος δεν υπάρχουν πλέον ιδιόρρυθμες μονές.

ιδιόρρυθμα μοναστήρια : Bλ.ιδιόρυθμη λειτουργία μονής.

Ιερά Επιστασία : Είναι το σώμα που ασκεί την εκτελεστική εξουσία. Αποτελείται από τέσσερα μέλη, σύμφωνα με τη διαίρεση των μονών του Αγίου Όρους σε πέντε τετράδες. Από τα πρόσωπα αυτά ο αντιπρόσωπος της πρώτης τη τάξη μονής προεδρεύει στην Ιερά Επιστασία και ονομάζεται. Πρώτος ή Πρωτεπιστάτης, δικαίωμα εκλογής του οποίου έχουν μόνο οι πέντε πρώτες μονές στην Αθωνική ιεραρχία.

Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους : Είναι το σώμα που ασκεί τη διοικητική εξουσία. Αποτελείται από τους είκοσι αντιπροσώπους, οι οποίοι εγκαθίστανται την 1η Ιανουαρίου για ένα χρόνο.

Καθίσματα : Μικρά συνήθως κτίσματα που βρίσκονται κοντά στη μονή, στην οποία ανήκουν και στα οποία η μονή εγκαθιστά συνήθως μόνο ένα μοναχό. (Εξαίρεση στην περιγραφή αυτή αποτελεί το Κάθισμα του Αγίου Ευσταθίου ή Μυλοπόταμος, της ΙΜ Μεγίστης Λαύρας.)

Καθολικό : Ο κεντρικός ναός της μονής.

καλύβες : Αυτοτελή κτίσματα μικρότερα από τα κελλιά με μικρή εδαφική έκταση, αλλά, με ενσωματωμένο ναό.Όταν δεν έχουν ναό ονομάζονται ξεροκάλυβα.Πολλές καλύβες μαζί μπορεί να συγκροτούν μια σκήτη, αλλά μπορεί και να μην έχουν καμία οργάνωση ή σχέση μεταξύ τους.

Κελλιά ή Κελλία : α) Ευρύχωρα κτίρια με ενσωματωμένο ναό, που διαθέτουν συχνά μεγάλη εδαφική έκταση.

κελ(λ)ιά : οι χώροι διαβίωσης των μοναχών εντός των πτερύγων της μονής, που μπορεί να αποτελούνται από μονά δωμάτια ή από διαμερίσματα περισσότερών δωματίων.

κοινοβιακή μονή : Η μονή στην οποία η διοίκηση ασκείται από τον Ηγούμενο, ο οποίος είναι ο επικεφαλής της Σύναξης Προϊσταμένων, τα διακονήματα αποτελούν υποχρέωση του κάθε μοναχού και η εστίαση είναι κοινή. Όλες οι μονές του Αγίου Όρους είναι αυτοδιοίκητες και σήμερα είναι πλέον όλες κοινοβιακές .

κόρδα: Πτέρυγα της μονής.

κράλης και κραλ: Τη σλαβική αυτή ονομασία του βασιλιά χρησιμοποιούσαν οι Βυζαντινοί για τους ηγεμόνες της Σερβίας κυρίως, αλλά και της Ρουμανίας. Οι Τούρκοι τη χρησιμοποιούσαν ως τίτλο τον οποίο απέδιδαν γενικώς σε όλους τους Ευρωπαίους βασιλείς.

Κρασαριό:Aποθηκευτικός χώρος φύλαξης κρασιού.

Κυριακό ή κυριακός ναός: Ο κεντρικός ναός της σκήτης.

λαδαριό: Χώρος φύλαξης λαδιού.

λιτή: Ευρύχωρος νάρθηκας των μοναστηριακών ναών, όπου τελείται η Ακολουθία της Λιτής.

μαρμαροθέτημα : Διακοσμητικό ψηφιδωτό δάπεδο, που αποτελείται από συνδυασμούς μαρμαροστρώσεων και μαρμάρινων διακοσμήσεων.

μετόχι : Ιδιοκτησία της μονής που βρίσκεται εκτός των ορίων της γύρω από αυτήν ιδιόκτητης περιοχής και αναφέρεται κυρίως στις εκτός του Αγίου Όρους ιδιοκτησίες της μονής. Μετόχι ονομάζεται και ο ναός που υπάρχει μέσα στο κτήμα. Διοικείται από μοναχούς, οι οποίοι αποστέλλονται από την κυρίαρχη μονή ως επιστάτες και ονομάζονται μετοχιάριοι ή οικονόμοι του μετοχίου, οι δε πρόσοδοι του μετοχίου ανήκουν στη μονή και όχι στον μετοχιάριο. Οι Ακολουθίες στον ναό του μετοχίου γίνονται με τη συγκατάθεση και την άδεια του τοπικού επισκόπου, στην επισκοπική έδρα του οποίου υπάγεται το μετόχι.

νάρθηκας : Ο πρόναος, ο εισαγωγικός χώρος στο δυτικό τμήμα του ναού.

νεώριο : βλέπε Αρσανάς

ρακοκαζαναριό ή ρακαριό : Ο χώρος, συνήθως εκτός του περιβόλου της μονής, που προορίζεται για την απόσταξη της ρακής.

Πρωτεπιστάτης : βλ. Πρώτος

Πρώτος : Ο αντιπρόσωπος της πρώτης τη τάξη μονής που είναι επι κεφαλής της κάθε τετράδας Ιερών Μονών που συγκροτούν την Ιερά Επίστασία και που προεδρεύει στην Ιερά Επιστασία.Δικαίωμα εκλογής Πρώτου ή Πρωτεπιστάτου έχουν μόνο οι πέντε πρώτες μονές στην Αθωνική ιεραρχία.
(ΙΜ Μεγίστης Λαύρας, ΙΜ Βατοπεδίου, ΙΜ Ιβήρων , ΙΜ Χιλανδαρίου, ΙΜ Διονυσίου)

σταυροειδής ναός (εγγεγραμμένος με τρούλο ) : Τύπος ναού που διαμορφώνεται από τέσσερις ημικυλινδρικές καμάρες σταυροειδώς διατεταγμένες και τρούλο στο κέντρο. Οι μεταξύ των κεραιών του σταυρού χώροι καταλαμβάνονται από τα γωνιαία διαμερίσματα.

Σταυροπηγιακή μονή : Σταυροπηγιακή ή πατριαρχική χαρακτηρίζεται η μονή η οποία υπάγεται άμεσα στον Οικουμενικό Πατριάρχη και κατά συνέπεια αποσυνδέεται από την διοικητική εποπτεία του επιχώριου μητροπολίτη ή επισκόπου. Σύμφωνα με την κανονική παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Πατριάρχης έχει το δικαίωμα κατά την ίδρυση μονής σε περιοχή της δικαιοδοσίας του να αποστέλλει σταυρό, ο οποίος τοποθετείται στα θεμέλια της μονής και θεμελιώνει την άμεση εξάρτησή της από αυτόν.

σύναξη προϊστάμενων : Συμβούλιο από επτά ή εννέα μοναχούς, τα οποία εκλέγονται με ισόβια θητεία από τους μοναχούς της μονής και ασκούν τη διοίκησή της.

συνοδικό : Η αίθουσα, στην οποία συνέρχεται η Σύναξη Προϊσταμένων .Το συνοδικό λειτουργεί και σαν αίθουσα υποδοχής επισήμων προσώπων.

Τράπεζα : Xώρος εστίασης των μοναχών και προσκυνητών με τελετουργικό που περιλαμβάνεται στο τυπικό της λειτουργίας των Ιερών Μονών αλλά και Σκητών.

φιάλη : Κρήνη για την τέλεση του αγιασμού των υδάτων.

φιλενωτικοί ή ενωτικοί : Χαρακτηρισμός των ορθόδοξων κληρικών και λαϊκών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, κατά τον 13ο, τον 14ο και τον 15ο αιώνα. Οι Φιλενωτικοί υποστήριζαν την ανάγκη αποκατάστασης της ενότητας της Ορθοδόξου και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, με σκοπό τη σωτηρία της αυτοκρατορίας από την τουρκική απειλή.

χοροί : Έτσι ονομάζονται οι ημικυκλικές κόγχες που διανοίγονται στους πλευρικούς τοίχους των ναών αθωνικού τύπου.

χρυσόβουλ(λ)ο : Ονομασία επίσημου διατάγματος του Βυζαντινού αυτοκράτορα, το οποίο χαρακτηρίσθηκε έτσι από τη ενσφράγισή του με χρυσή σφραγίδα (λατινικά bulla) στις μεταξωτές ταινίες του εγγράφου, για να βεβαιώνεται η αυθεντικότητά του.

ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ.
(Πρόθεμα 23770)

ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΤΗΛ.:23224 FAX.:23315

ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ
Μονή Μεγίστης Λαύρας ΤΗΛ.: 23754 FAX:23762
Μονή Βατοπεδίου ΤΗΛ.: 41488 FAX:41462
Μονή Ιβήρων ΤΗΛ.: 23643 FAX: 23248
Μονή Χελανδαρίου ΤΗΛ.:23797 FAX:23108
Μονή Διονυσίου ΤΗΛ.:23687 FAX:23686
Μονή Κουτλουμουσίου ΤΗΛ.:23226 FAX:23731
Μονή Παντοκράτορος ΤΗΛ.:23880 FAX:23685
Μονή Ξηροποτάμου ΤΗΛ.:23251 FAX:23733
Μονή Ζωγράφου ΤΗΛ.:23247 FAX:23247
Μονή Δοχειαρίου ΤΗΛ.:23245 FAX:23245
Μονή Καρακάλου ΤΗΛ.:23225 FAX:23746
Μονή Φιλοθέου ΤΗΛ.:23256 FAX:23674
Μονή Σίμωνος Πέτρας ΤΗΛ.:23254 FAX:23707
Μονή Αγίου Παύλου ΤΗΛ.:23741 FAX:23355
Μονή Σταυρονικήτα ΤΗΛ.:23255 FAX:23255
Μονή Ξενοφώντος ΤΗΛ.:23633 FAX:23631
Μονή Γρηγορίου ΤΗΛ.:23668 FAX:23671
Μονή Εσφιγμένου ΤΗΛ.:23796
Μονή Παντελεήμονος ΤΗΛ.:23252 FAX:23252
Μονή Κασταμονίτου ΤΗΛ.:23228 FAX:23228

ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ

Επίσκεψη στο Aγιο Όρος επιτρέπεται, σύμφωνα με τον Καταστατικό χάρτη Τυπικό της Μοναστικής Πολιτείας, μόνο στους άντρες.
Στις γυναίκες δεν επιτρέπεται ούτε η προσέγγιση στις ακτές του Όρους.
Οι Έλληνες επισκέπτες πρέπει να έχουν μαζί τους ταυτότητα.
καί απαραιτήτως τα διαμονητήρια τα οποία και προμηθεύονται κατά την επιβιβαση τους στην Ουρανούπολη.


ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΑΜΟΝΗΤΗΡΙΩΝ
Τηλέφωνο για έκδοση Διαμονητηρίων 2310252575. Η δήλωση πρέπει να γίνει τουλάχιστον 2 μήνες πριν, καθώς και ο ακριβής αριθμός των επισκεπτών και η δήλωση των στοιχείων τους, και οι οποίοι δεν πρέπει να ξεπερνούν τους 5
Οι αλλοδαποί επισκέπτες γίνονται δεκτοί σε περιορισμένο αριθμό ημερησίως γύρω στους 10


ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ
Ο επισκέπτης του Αγίου Όρους μπορεί να πάει εκεί ξεκινώντας από τη θεσσαλονίκη οδικώς και φτάνοντας ως την Ιερισσό ή τα Νέα Ρόδα ή την Ουρανούπολη Χαλκιδικής δια μέσου της Αρναίας. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος με καλές συνθήκες κυκλοφορίας απόσταση από θεσσαλονίκη 143 χλμ.
Από Ιερισσό και Νέα Ρόδα συνεχίζει προς το Όρος με καΐκι. Η διαδρομή μέχρι τη σκάλα της Μονής Ιβήρων διαρκεί 4 περίπου ώρες. Από κει προωθείται στην πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, τις Καρυές, με λεωφορείο μέσα σε μισή ώρα.
Αν ο επισκέπτης πάει διαμέσου της Ουρανούπολης, τότε από εκεί μπορεί να φτάσει με καΐκι, σε 2 ώρες περίπου, στο λιμάνι της Δάφνης του Αγίου Όρους.
Από τη Δάφνη με λεωφορείο φτάνει στις Καρυές σε μισή περίπου ώρα.


ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ ΓΕΝΙΚΑ
Τό Αγιο Ορος, ο Αθως ειναι αυτόνομη και αυτοδοικούμενη περιοχή του ελληνικού κράτους.
Καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη την ανατολική από τις τρείς χερσονήσους τής Χαλκιδικής και εχει μήκος 40 περίπου χιλιόμετρα πλάτος 8-12χιλιόμετρα και έκταση 332,5 τετραγωνικά χιλόμετρα.
Στό Κέντρο της χερσονήσου του Αγίου Ορους σχηματίζεται μια εκτεταμενη σε μηκος οροσειρά που καταλήγει στο όρος Αθως με ύψος 2.033 μέτρα.Tα συνορα τής μοναστικής πολιτείας ορίζονατι στο χερσαίο χωρο με μια νοητή γραμμή που αρχιζει από την τοποθεσία Φραγκόκαστρο στην δυτική ακτή και φτανει ως το ακρωτήριο αραπης στην απεναντι άκρη παράπλευρα απο τα ριζά του βουνού Μεγάλη Βίγλα.

Ἱερὲς Μονές/Ἡσυχαστήρια Μετεωρων!!!!

ΜΕΤΕΩΡΑ
Τ.Κ. 422 00, Μετέωρα Καλαμπάκας
Ἱ. Μητρόπολις Σταγῶν καὶ Μετεώρων, Τ.Κ. 422 00 Καλαμπάκα. Τηλ. 24320-22752.

Gaza: the slaughter of a people

In terms of casualties, Saturday, December 27th 2008 was the worst day in Palestine since the 1967 war. Israeli warplanes pounded the Gaza Strip all day using Apache helicopters and F-16 fighters. In an area considered to be the most densely populated on earth (1.5 million people in 350 square kilometers, 80% of whom are refugees forced out of their homes and into Gaza by Israel), the death toll was predictably large.

But very few would have guessed just how large. In just over 12 hours, Israel murdered over 220 (two hundred and twenty) Palestinians, and wounded over 700, 12o of whom are in critical condition without the neccessary medical care they need. It is estimated that tens of bodies remain under the rubble.

I'm trying to put into words the horror and shock felt here in Palestine today, but I don't think I can ever be able to convey it. 220 lives extinguished just like that. It was, and as the
airstrikes are ongoing, a massacre of historic proportions.

For weeks, there has been talk of a large-scale Israeli attack on Gaza, but the nature of the attack was both surprising and horrific. At 11:30 AM, as Gaza's schools ended their morning shift and children were walking home or to school for the afternoon shift, 60 Israeli aircraft launched over 100 tons of missiles and explosives at around 40 targets across Gaza. This original wave took no more than three to five minutes. The immediate result was ghastly: 120 murdered in those five minutes.

The targets were mostly police stations, and the most striking image is that of dozens of new cadets lying dead on top of each other at Gaza City's main police station. They had been taking part in their graduation ceremony. I want to make a point here lost on many Western news agencies: the police force in Gaza is not the 'Hamas police'. Like any other police force in the world, it are an institution independent of the ruling party. It was around at the time Gaza was ruled by Fatah, by Hamas and by a unity government. The head of the police force, Tawfiq Jaber was amongst the first killed. He was a lifelong Fatah man.

As Gaza's hospitals quickly filled with the dead and wounded, the strikes continued. 2 hours after the first wave, the death toll had risen to 150. By sunset, it had reached 170. By the end of the day, after police stations, family homes, mosques, apartment blocks and workshops had been attacked, the ever increasing death toll had climbed to 200.

About 30 minutes ago, the second mosque was hit. the Dar al-Shifa Mosque is adjacent to the Shifa Hospital in Gaza City, the hospital that had recieved hundreds of casualties. The force of the strike completly destroyed the mosque and blew out the windows in the hospital. Earlier, the Sheikh Zayed Mosque had been destroyed with worshippers inside. 15 were killed.

It was tough to get a line into Gaza during the day, but I managed to get hold of my uncle Mohammad in Gaza City. He sounded in shock, unable to say much. I asked him where he was; he replied that he was next to the building used to issue passports, and there were about 50 bodies inside. I couldn't say anything. I hung up.

My uncle Jasim in Khan Younis was also outside. He said he was okay, but there were explosions and dead people everywhere.

I didn't even bother talking to my uncle Mahmoud; my mom had called him and heard crying all around him. His wife was mourning the death of her brother.

I think the most poignant emotion was shock, whether in Gaza or in the West Bank. As its primary victims, we had become used to Israel crossing red lines in its continuous policy of opression and occupation. But this was something else. The sheer scale of the massacre was unfathomable.

In response, there were clashes with Israeli troops across the West Bank. It was an outpouring of anger more than anything else. With nothing but rocks, we knew there was little we could do for those being slaughtered in Gaza. The helplessness was mutiplied, however, by the actions of Mahmoud Abbas' security forces in Ramallah. In a day whens tens of their colleagues were murdered in cold blood in Gaza, the security forces followed us right up to the outskirts of the illegal Israeli settlement of Bet El (home to Israelis military command for the West Bank), the whole time taking note of faces, numbers and checking names and IDs. The operation was by no means covert, and the brashness was not lost on many of the disgusted demonstrators.

The reason for all this overt information gathering readily became apparent. After getting hit with two rubber bullets and inhaling enough teargas for a lifetime, I was astonished to find Palestinian riot police walk calmly towards us at the point of confrontation with the Israeli soldiers, turn their backs to the Israelis and herd us away. I had never, ever heard of Palestinian police breaking up a demonstration against Israeli troops. The scene rubbed salt into a very open wound.

Back home, the TV was never off, and the full scale of the horror still hadn't settled in. The news broadcast continuous images of severed limbs, headless bodies, piles of dead bodies, children, women, men. More than 70 of the bodies arrived at the hospitals torn apart. 15 bodies were so disfigured they still have not been identified. The hospitals, already out of hundreds of neccesary medicines, were running out of blood even as hundreds rushed to donate. I managed to call my uncles again. Mohammad's voice was hollow, scratching, like he was forcing the words out. He told me his kids had finally gone to sleep, but in the late December cold he had opened all the windows in his apartment. With the airstrikes hitting everywhere and anywhere, everybody risked having their windows blown out. As he noted, if they were to get blown out, there is no glass in Gaza as a result of the siege to replace them. He told me everything seemed to be a target; there were no police stations left in the entire Strip. Even the apartment building housing the offices of a civil society institution working for Palestinian prisoners in Israeli jails had been completely levelled. I asked him if anybody he knew had been wounded or killed. He paused for a bit before telling me he had lost 20 friends. He said he wanted to go down to Khan Younis tomorrow to pay his respects in the funeral processions, because some of them had been buried today without ceremony. There is no space in the hospitals to hold the dead, so they were buried en masse.

It was even tougher talking to Jasim. He was speaking in single word sentences, sometimes repeating the same word over and over: 'Everywhere, everywhere, everywhere'. They had no power, and the streets were empty, but he could still hear the airstrikes all around. This is a man in his mid-forties who has lived in Gaza most of his life and witnessed all its previous horrors. I've never heard him like that.


The scariest thing is that Israel has announced this is merely the beggining, and that it intends to escalate and increase its attacks. Nobody is safe. Israeli army officials say that 90% of those killed were Hamas fighters. That is patently untrue. The majority of those killed were policemen and civillians. In this climate, Ehud Olmert has the audacity to appear on TV and tell the people of Gaza that there is no enimosity between them and Israel. It is nothing but an attempt at playing the reluctant warrior for the cameras, and a ploy that underlines just how little Israel regard Israel has for Palestinian life.

The only thing more insulting, and the object of scorn amongst tens of thousands who took to the streets to demonstrate the slaughter across the world, is the stance of Arab regimes, particularly Egypt. Olmert revealed that the decision to undertake the massacre had been taken on Wednesday, one day before Tzipi Livni met with Hosni Mubarak in Cairo and vowed from there to destroy Gaza and change the reality there. She was not rebuked by Egypt's Foreign Minister for threatening to rain mass murder upon the civillian population in the Strip. According to Hamas officials, Egypt had informed them yesterday that no major Israeli attack was forthcoming on Gaza for the next few days. Whether this is true or not, the Egyptian regime is directly complicit in Gaza's suffering, as it has banned supplies and aid from reaching the Strip for two years.

What is Israel aiming to achieve? Its stated goal is to end the launching of homemade rockets from Gaza, and to topple Hamas. The idea that either of those goals can be achieved militarily is ludicrous. Even as Israel pounded Gaza today in such an unprecedented fashion, Palestinian fighters managed to launch over 50 rockets. Palestinians developed the rockets back when Israeli troops were inside Gaza; they won't stop because of airstrikes, and they won't stop even with a full reinvasion, which Israel seems to have ruled out.
Toppling Hamas is also unrealistic. For all its faults (and it has many) Hamas remains a group of the people. Its leaders, icons and fighters are all average Palestinians, and that is where it derives its popular strength. Toppling Hamas' rule in Gaza will not be as easy as destroying its bases and killing its leaders. Israel has done that before, and each time the movement has returned stronger, its popularity increasing. Throughout the two years of continuous siege imposed on Gaza by Israel, Egypt and the international community, the people have never put the blame on Hamas, but at those denying them food, fuel and freedom. Like todays massacre, the victims are not Hamas, but the entire Palestinian population in Gaza, of which Hamas is but a part.

Israel still believes it can impose its will by force. The only way its goals will be met is through genocide. But there is another angle, and that is the upcoming Israeli election. It is not novel for incumbent Israeli governments to carry out atrocities against Palestinians to garner domestic support, and with the Likud expected to win the next elections, this is definitely a power play by the embattled ruling party, Kadima.

Today, and probably the days to come, will be a clear demonstration os the very worst of Israel, what Will termed a dangerous blend of Zionist fantasy and election posturing. For 60 years, Israel has tried to use its overwhelming military prowess to cow the Palestinians into accepting the fate it dictates for them, and for 60 years no Israeli government has been able to do that.

Remember Gaza.

Η ώρα της συμπαράστασης

Η απάντηση της Μάνης στις προκλήσεις των ημερών.

Ανακοίνωση της εφημερίδας Αδούλωτη Μάνη

Τα γεγονότα είναι λίγο - πολύ γνωστά και τραγικά. Ο καθένας μας δίνει, βάσει των δεδομένων που έχει αλλά και των απόψεών του, την δική του ερμηνεία για όλο αυτό το σκηνικό καταστροφής που στήθηκε για πολλές μέρες σε όλη σχεδόν την χώρα, «πάνω» απ’ τον αδικοσκοτωμένο έφηβο Αλέξη, στα Εξάρχεια, στο κέντρο της Αθήνας, το Σαββατόβραδο της 6ης Δεκεμβρίου. Ο κατηγορούμενος αστυνομικός και πρωταγωνιστής του επεισοδίου, ήταν ο συμπατριώτης μας Επαμεινώνδας Κορκονέας (απ’ το Εξωχώρι της Έξω Μάνης).

Ήδη προφυλακισμένος, και ενώπιον της Δικαιοσύνης θα αντιμετωπίσει ένα βαρύ κατηγορητήριο (άσχετα αν αποδειχθεί ή όχι ότι ο πυροβολισμός του είχε ή δεν είχε στόχο το 15χρονο παλικάρι, αλλά να υπήρξε τελικά εξοστρακισμός της σφαίρας). Ο 37χρονος άτυχος συμπατριώτης μας, βιοπαλαιστής, με σοβαρά οικογενειακά και οικονομικά προβλήματα, φαίνεται να τελείωσε την επαγγελματική του σταδιοδρομία στο σώμα της Ελληνικής Αστυνομίας, δεν δικαιούται φυσικά καμία σύνταξη ή αποζημίωση για τα εννιά χρόνια που υπηρέτησε στην ΕΛ.ΑΣ. και βεβαίως θα στερήσει ποιός ξέρει για ποιό χρονικό διάστημα και την φυσική του παρουσία στο πλευρό τής οικογένειάς του. Πίσω του όμως υπάρχει μια σύζυγος -επίσης Μανιατοπούλα, από χωριό της Έξω Μάνης- η οποία δεν εργάζεται και τρία ανήλικα τέκνα - επτά, πέντε και τεσσάρων ετών!

Τώρα λοιπόν η «Αδούλωτη Μάνη» κρίνει πως είναι η δική μας ώρα. Και οι δικές μας ευθύνες. Όλων των όπου γης Μανιατών και Μανιατισσών, όλων των ευαίσθητων Ελλήνων. Τα παιδιά της οικογένειας Κορκονέα είναι τα δικά μας παιδιά, είναι τρία Μανιατόπουλα, τρία Ελληνόπουλα που δεν φταίνε σε τίποτα. Τρία ανήλικα Μανιατόπουλα που πρέπει να αγκαλιάσουμε ΟΛΟΙ ΜΑΣ για να μεγαλώσουν με αγάπη και στοργή, περήφανα και μανιάτικα, κι απ' ότι μάθαμε θα βρεθούν στην πατρώα γη μας. Μέλημά μας αυτό να γίνει με τους καλλίτερους όρους. Τουλάχιστον να μην προβληματιστεί η Μητέρα τους για το ψωμί και το γάλα τους. Μπροστά μας είναι Άγιες ημέρες.

Δεν σκεφτήκαμε τίποτα καλλίτερο απ' την πρωτοβουλία να ανοίξουμε έναν τραπεζικό λογαριασμό, στην Εθνική Τράπεζα (ΕΤΕ, κατάστημα Γυθείου), την 17η Δεκεμβρίου 2008, λογαριασμό που θα καταργηθεί σε τριάντα μέρες, την 15η Ιανουαρίου 2009, οπότε και την επομένη, Παρασκευή 16η Ιανουαρίου 2009, θα παραδώσουμε την επιταγή στην οικογένεια, στα χέρια της μητέρας, το όποιο συνολικό ποσό καταθέσει η αγάπη και η ευαισθησία σας. Στο διάστημα αυτό καμία ανάληψη χρημάτων φυσικά δεν θα γίνει από κανέναν και το καταργηθέν βιβλιάριο (ή τα βιβλιάρια) ταμιευτηρίου της ΕΤΕ (τα οποία θα μπορεί φυσικά όποιος επιθυμεί να ελέγξει οποιαδήποτε στιγμή), την 16η Ιανουαρίου 2009 θα παραδοθούν κι αυτά στην δοκιμαζόμενη οικογένεια Κορκονέα. Στο λογαριασμό ΕΤΕ -που ανοίχθηκε στο όνομα του εκδότη μας Γεωργίου Π.Δημακόγιαννη, του εκλεκτού συμπατριώτη μας ιατρού Γεωργίου Β.Λουκάκου και άλλων ντόπιων συμπατριωτών μας, κι όχι σε κάποια «επίσημη» ερανική επιτροπή που θα ‘θελε μέρες γραφειοκρατικής διαδικασίας για την σύστασή της- η «Αδούλωτη Μάνη» κάνει την αρχή καταθέτοντας το ποσό των εκατό (100) ευρώ και ο Γ.Λουκάκος επίσης το ποσό των εκατό(100) ευρώ.

Το αρχικό ποσό των τριακοσίων(300) ευρώ συμπληρώνουν δύο «ανώνυμοι» συμπατριώτες μας (ο Π.Π.Γ. άνεργος και ο Κ.Θ.Κ. επιχειρηματίας) που συνεισέφεραν από πενήντα (50) ευρώ. Επιθυμούμε αγαπητοί συμπατριώτες και συνέλληνες να επιδείξετε έμπρακτη κοινωνική αλληλεγγύη στην οικογένεια με τα τρία παιδιά, αλλά και την εμπιστοσύνη σας σε μάς, καθώς από το 1991 έχουμε τακτική και δημόσια παρουσία στα πράγματα της Μάνης! Τώρα είναι η δική σας ώρα (κι ως τις 15-1-2009!). Στον αριθμό λογαριασμού Εθνικής Τράπεζας: 332\784490-54 ό,τι επιθυμεί η αγάπη και η ευαισθησία σας, ένα μικρό ή μεγαλύτερο ποσό, ακόμη και 5 ή 10 ευρώ. Έχει σημασία η συμμετοχή.

Αν τέλος επιθυμείτε να μας γνωστοποιήσετε την κατάθεσή σας (αφού η ΕΤΕ δεν μας ενημερώνει για το ονοματεπώνυμο του καταθέτη) στείλτε μας την απόδειξη στο τηλεομοιότυπο (fax): 27330-53670, πληροφορίες: Γ.Δημακόγιαννης, τηλ. 27330-53670, 6978-991863, Γ.Λουκάκος, τηλ. 27330-29550, 6932-276027.

Υστερόγραφο: Ο εκδότης της «Αδούλωτης Μάνης» και ο Γ.Λουκάκος διευκρινίζουν δημόσια ότι δεν γνωρίζουν ούτε κατ’ όψη κανένα μέλος τής (παλαιάς μανιάτικης) οικογένειας Κορκονέα και επίσης ότι την ανωτέρω πρωτοβουλία την λαμβάνουν χωρίς να ενημερωθεί ή να ερωτηθεί η οικογένεια. Κι αυτό γιατί γνωρίζοντας την μανιάτικη νοοτροπία είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα συμφωνούσαν. Την δική μας συνολική εκτίμηση και αποτίμηση για τα τραγικά γεγονότα που συγκλόνισαν την χώρα θα την παρουσιάσουμε στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας μας. Και τα δικά μας μηνύματα θα 'ναι Αδούλωτα! Όπως και η παρούσα πρωτοβουλία.