O κ. Θεοφάνης Γέμτος είναι Καθηγητής Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Την επόμενη χρονιά τελειώνει η επταετής περίοδος που εξασφάλισε υψηλές
επιδοτήσεις σε όσους είχαν ιστορικά δικαιώματα από την καλλιέργεια
βαμβακιού, σκληρού σιταριού και καλαμποκιού.
Η νέα ΚΑΠ θα κατανείμει τις επιδοτήσεις σε όλους τους
καλλιεργούμενους αγρούς και οι ευνοημένοι της προηγούμενης περιόδου θα
υποστούν σημαντική μείωση των επιδοτήσεων. Είναι προφανές ότι αγρότες
περιοχών της Θεσσαλίας με μονοκαλλιέργεια βαμβακιού και σκληρού σιταριού
θα βρεθούν με χαμηλότερες επιδοτήσεις που θα κάνουν την επιβίωσή τους
δυσκολότερη. Η ανάγκη εξασφάλισης εισοδήματος στους αγρότες γίνεται
επιτακτική. Το Υπουργείο Διανομής Επιδοτήσεων και Αποζημιώσεων κατά την
προσφιλή τακτική των τελευταίων τριάντα ετών δεν κάνει καμιά
προσπάθεια προετοιμασίας των αγροτών για τις νέες συνθήκες. Οι ίδιοι οι
αγρότες πρέπει να αρχίσουν να ανησυχούν και να προσπαθήσουν να πάρουν
τις τύχες τους στα χέρια τους χωρίς τους κομματικούς τοποτηρητές που
κατάφεραν να μας φτάσουν εδώ που είμαστε: χωρίς Συνεταιρισμούς, χωρίς
πρόγραμμα για την ανάπτυξη της γεωργίας τα επόμενα έτη, χωρίς όραμα και
προοπτική.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα μέρος των αγροτών πρέπει να στραφεί
προς καλλιέργειες υψηλής αξίας (οπωροκηπευτικά) και την κτηνοτροφία.
Αυτό πρέπει να γίνει κυρίως από τους αγρότες με μικρές ιδιοκτησίες για
να τους εξασφαλίσει αρκετά ημερομίσθια το χρόνο ώστε να ζήσουν.
Ιδιαίτερα τα οπωροκηπευτικά μπορούν να εκμεταλλευτούν τις ιδανικές
εδαφοκλιματικές συνθήκες της Θεσσαλίας και την εύκολη πρόσβαση στις
αγορές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Προς την κατεύθυνση αυτή
κινούνται πολλές προσπάθειες οργάνωσης των παραγωγών (ομάδες παραγωγών)
που ελπίζω και εύχομαι να πετύχουν.
Ένα μεγάλο όμως μέρος των εκτάσεων θα παραμείνει στη μεγάλη
καλλιέργεια και οι αγρότες θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες
για να επιβιώσουν. Οι τιμές των εισροών δεν φαίνεται να υπάρχει
προοπτική να μειωθούν καθώς οι τιμές του πετρελαίου δεν προβλέπεται να
υποχωρήσουν, ενώ οι τιμές των προϊόντων θα διαμορφώνονται σύμφωνα με τις
διεθνείς. Είναι προφανές ότι η επιβίωση μπορεί να επιτευχθεί με
ανάπτυξη τεχνικών και καλλιεργητικών πρακτικών που μπορούν να μειώσουν
το κόστος παραγωγής ώστε να επιτρέψουν να υπάρχουν κέρδη στο τέλος της
κάθε χρονιάς. Οι πρακτικές αυτές πρέπει να είναι φιλικές προς το
περιβάλλον ώστε να είναι συμβατές με τους στόχους της νέα ΚΑΠ. Στόχος
του παρόντος σημειώματος είναι να προτείνει πρακτικές που μπορούν να
συμβάλλουν προς την κατεύθυνση αυτή.
Καλλιεργητικές πρακτικές
Μια πρώτη αλλαγή που πρέπει να ακολουθηθεί είναι η κατάργηση της
μονοκαλλιέργειας και η εισαγωγή αμειψισπορών. Αμειψισπορά είναι η
διαδοχή καλλιεργειών που πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερες από τρεις
καλλιέργειες. Η επιλογή του συνδυασμού των διαδοχικών καλλιεργειών με
διαφορετικές ιδιότητες (βαθύ- αβαθές ριζικό σύστημα, διαφορετικές εποχές
καλλιεργητικών εργασιών κλπ) επιτρέπει τη βελτίωση των αποδόσεων
συνολικά, την καλύτερη κατανομή της εργασίας στη διάρκεια του έτους, τον
περιορισμό των ζιζανίων και των παρασίτων, ενώ χρήση ψυχανθών μειώνει
τις ανάγκες σε αζωτούχα λίπανση. Η διαφοροποίηση των καλλιεργειών βοηθά
και στην εξασφάλιση εισοδήματος. Είναι γνωστό ότι οι διεθνείς τιμές
κυμαίνονται από χρόνο σε χρόνο και τη μια χρονιά μπορεί αν είναι υψηλές
οι τιμές των σπόρων σιτηρών (όπως φέτος), την άλλη οι ελαιούχοι σπόροι,
το βαμβάκι ή οι ζωοτροφές. Η εναλλαγή καλλιεργειών εξασφαλίζει κάθε
χρόνο να υπάρχει εισόδημα από κάποια από τις καλλιέργειες.
Ορισμένες από τις καλλιέργειες της αμειψισποράς μπορούν να μην
συγκομιστούν ή να συγκομιστούν μερικώς και να παραμείνουν στο χωράφι
προσθέτοντας οργανική ουσία και προστατεύοντας το έδαφος από τη
διάβρωση. Η οργάνωση των καλλιεργειών πρέπει να είναι τέτοια που το
έδαφος να διατηρείται πάντα καλυμμένο από βλάστηση, τα δε φυτικά
υπολείμματα των καλλιεργειών δεν πρέπει ποτέ να καίγονται.
Μια
δεύτερη πρακτική που πρέπει να εφαρμοστεί σε συνδυασμό με την πρώτη
είναι ο περιορισμός των κατεργασιών τους εδάφους. Με την αύξηση του
κόστους των καυσίμων φαίνεται ότι το κόστος κατεργασίας αποτελεί ένα
σημαντικό στοιχείο που μπορεί να μειωθεί ουσιαστικά. Σήμερα το όργωμα
κοστίζει 15€/στρέμμα που με τις σημερινές τιμές αντιστοιχεί σε 75 κιλά
σιτάρι και 50 κιλά βαμβάκι. Η χρήση των περιστροφικών καλλιεργητών
(σβωλοκόπων) με κόστος 10-12 €/στρέμμα και πέρασμα που σε πολλές
περιπτώσεις χρησιμοποιείται με δύο περάσματα στο βαμβάκι ανεβάζει το
κόστος κατεργασίας στα 40-50 €/στρέμμα που αντιστοιχεί σε περισσότερα
από 100 κιλά βαμβάκι. Φαίνεται ότι ο χρόνος είναι κατάλληλος για μια
προσπάθεια μείωσης του κόστους παραγωγής μέσω της μειωμένης κατεργασίας ή
ακκαλιέργειας.
Τα
συστήματα μειωμένης κατεργασίας ή ακκαλιέργειας σε συνδυασμό με
κατάλληλες αμειψισπορές που κρατούν συνεχώς το έδαφος καλυμμένο
προσφέρουν σημαντικά οφέλη στο γεωργικό τομέα.
1. Προστατεύουν το έδαφος από διάβρωση
2. Αυξάνουν την οργανική ουσία του εδάφους
3. Περιορίζουν τις απαιτήσεις σε εργασία
4. Μπορούν να κάνουν εγκαιρότερη τη σπορά
5. Μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας
6. Μειώνουν το κόστος παραγωγής
7. Σε πολλές περιπτώσεις μειώνουν τις αποδόσεις τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής.
* O κ. Θεοφάνης Γέμτος είναι Καθηγητής Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλία
http://www.larissanet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου